Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

by parts

  • 1 pars

    pars, partis, f. (abl. sing. -e; gén. plur. -ĭum)    - gén. sing. partus, Inscr. --- acc. sing. partim, Cic. de Or. 2, 22, 94; Liv. 26, 46, 8; 31, 36, 9; 23, 11, 11; Sall. J. 89, 1; Sall. H. 2, 41, 1 --- abl. sing. parti, Plaut. Men. 3, 2, 14; Varr. R. R. 1, 13, 5; Lucr. 1, 1113; 4, 515 --- nom. plur. parteis, Varr. L. L. 5, 4, 21 --- gén. plur. partum, Caes. ap. Charis. [st1]1 [-] partie, part, portion, lot; part, portion (de nourriture); période, moment.    - quarta pars: le quart.    - tertia pars: le tiers.    - hinc duas partes acies occupabant duae, Caes. BC. 1: de cet espace, les deux armées occupaient les deux tiers.    - illa pars urbis, Cic. Verr. 5: cette partie de la ville (ce quartier).    - dimidia pars: la moitié.    - duae partes frumenti, Cic. Verr. 3: deux tiers de blé.    - in parte verum videtur, Quint. 2: cela paraît vrai en partie.    - patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est, Quint. 5: pour les avocats de l'accusé, il est à la fois plus facile et plus difficile d'interroger.    - equiti avidius vescenti partes suas misit, Suet.: il jeta sa portion sur un chevalier qui mangeait avec trop d'avidité.    - in omnibus vitae partibus, Cic.: dans toutes les circonstances de la vie.    - acc. de relation -- magnam partem: pour une grande partie, en grande partie.    - magnam enim partem ex iambis nostra constat oratio, Cic. Or. 56: c'est en grande partie d'iambes qu'est composée notre prose.    - maximam partem ad arma trepidantes, Liv. 9: la plupart courant fébrilement aux armes.    - maximam partem lacte atque pecore vivunt, Caes. BG. 4: ils vivent principalement du lait et de la chair des troupeaux.    - bonam partem, Lucr. 6: pour une bonne part. [st1]2 [-] part (dans un bénéfice), intérêt (dans une entreprise).    - magnas partes habuit publicorum, Cic. Rab. Post. 2: il eut une large part des revenus publics.    - eripere partes carissimas a Caesare, Cic.: enlever à César de précieuses parts de bénéfice.    - dare partis (amicis), Cic.: donner des parts (à ses amis), les intéresser dans des entreprises. [st1]3 [-] côté, point, région, contrée; côté, direction, sens.    - quo? ad Orientisne partis? Cic. Mur. 41: où? dans les pays d'Orient?    - in extremis partibus orbis, Ov. Tr. 3: aux extrémités du monde.    - poma, quae candida parte, parte rubent, Ov. M. 3: les fruits, blancs d'un côté, sont rouges de l'autre.    - in eam partem ferebatur oratione, ut omnino disputaret nullam artem esse dicendi, Cic. de Or. 1: dans la chaleur de la discussion, il s'avançait jusqu'à soutenir qu'il n'y a pas d'art de parler.    - has litteras scripsi in eam partem, ne... Cic. Att. 16: j'ai écrit dans l'intention d'empêcher que...    - moveo his rebus omnibus, sed in eam partem, uti salvi sint vobiscum omnes, Cic. Cat. 4: je suis affecté par tout cela, mais c'est avec la volonté de les sauver tous avec vous.    - mitiorem in partem interpretari, Cic. Mur.: interpréter dans un sens plus favorable.    - nihil est ab omni parte beatum, Hor. O. 2: il n'est rien dont le bonheur soit accompli de tout point. [st1]4 [-] partie, cause (dans un procès); parti, cause, faction politique.    - in utramque partem disputare, Cic. Off. 3: discuter dans les deux sens, examiner le pour et le contre.    - advocati partis adversae, Quint.: les avocats de la partie adverse.    - nullius partis esse, Cic.: n'être d'aucun parti.    - partes Caesaris defendere, Cic. Phil. 13: défendre le parti de César.    - civis bonarum partium: un citoyen du bon parti.    - transire in partes, Tac.: passer dans un parti.    - ducere aliquem in partes, Tac.: attirer qqn dans son parti. [st1]5 [-] ordin. au plur. rôle (d'un acteur); emploi, fonctions, devoir, office, charge, mission.    - partes agere: jouer un rôle.    - cur partes seni poeta dederit, quae sunt adulescentium, Ter. Heaut.: (demander) pourquoi le poète a confié à un vieillard un rôle qui est celui des jeunes gens.    - primas partis qui aget, is erit Phormio, Ter. Phorm.: celui qui tiendra le premier rôle, ce sera Phormion.    - qui est secundarum aut tertiarum partium, Cic.: celui qui remplit le second ou le troisième rôle.    - tuum est hoc munus, tuae partes, Cic.: c'est ta mission, ton rôle.    - aliae sunt legati partes atque imperatoris, Caes. BC. 3: le rôle du lieutenant est autre que celui du général en chef.    - pars defensoris est posita in refutatione, Quint. 5: le rôle du défenseur est de réfuter.    - partes meae non desiderabuntur, Cic.: je ne faillirai pas à ma tâche.    - venire ad partes suas, Ov.: se rendre à son devoir. [st1]6 [-] quelques tournures remarquables    - pars... pars...: les uns... les autres.    - pars... alii...: les uns... les autres...    - pro mea parte: pour ma part.    - maxima parte: pour la plus grande partie.    - omnibus partibus: à tous égards.    - multis partibus: à beaucoup d'égards.    - nulla parte: nullement, en aucune façon.    - ex parte: en partie, pour une part.    - ex parte gaudeo, Cic. Q. Fr. 3: je me réjouis pour une part.    - magna ex parte: en grande partie.    - ex omnibus partibus: de tous côtés.    - una ex parte: d'un côté.    - voir partim (acc. adverbial).
    * * *
    pars, partis, f. (abl. sing. -e; gén. plur. -ĭum)    - gén. sing. partus, Inscr. --- acc. sing. partim, Cic. de Or. 2, 22, 94; Liv. 26, 46, 8; 31, 36, 9; 23, 11, 11; Sall. J. 89, 1; Sall. H. 2, 41, 1 --- abl. sing. parti, Plaut. Men. 3, 2, 14; Varr. R. R. 1, 13, 5; Lucr. 1, 1113; 4, 515 --- nom. plur. parteis, Varr. L. L. 5, 4, 21 --- gén. plur. partum, Caes. ap. Charis. [st1]1 [-] partie, part, portion, lot; part, portion (de nourriture); période, moment.    - quarta pars: le quart.    - tertia pars: le tiers.    - hinc duas partes acies occupabant duae, Caes. BC. 1: de cet espace, les deux armées occupaient les deux tiers.    - illa pars urbis, Cic. Verr. 5: cette partie de la ville (ce quartier).    - dimidia pars: la moitié.    - duae partes frumenti, Cic. Verr. 3: deux tiers de blé.    - in parte verum videtur, Quint. 2: cela paraît vrai en partie.    - patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est, Quint. 5: pour les avocats de l'accusé, il est à la fois plus facile et plus difficile d'interroger.    - equiti avidius vescenti partes suas misit, Suet.: il jeta sa portion sur un chevalier qui mangeait avec trop d'avidité.    - in omnibus vitae partibus, Cic.: dans toutes les circonstances de la vie.    - acc. de relation -- magnam partem: pour une grande partie, en grande partie.    - magnam enim partem ex iambis nostra constat oratio, Cic. Or. 56: c'est en grande partie d'iambes qu'est composée notre prose.    - maximam partem ad arma trepidantes, Liv. 9: la plupart courant fébrilement aux armes.    - maximam partem lacte atque pecore vivunt, Caes. BG. 4: ils vivent principalement du lait et de la chair des troupeaux.    - bonam partem, Lucr. 6: pour une bonne part. [st1]2 [-] part (dans un bénéfice), intérêt (dans une entreprise).    - magnas partes habuit publicorum, Cic. Rab. Post. 2: il eut une large part des revenus publics.    - eripere partes carissimas a Caesare, Cic.: enlever à César de précieuses parts de bénéfice.    - dare partis (amicis), Cic.: donner des parts (à ses amis), les intéresser dans des entreprises. [st1]3 [-] côté, point, région, contrée; côté, direction, sens.    - quo? ad Orientisne partis? Cic. Mur. 41: où? dans les pays d'Orient?    - in extremis partibus orbis, Ov. Tr. 3: aux extrémités du monde.    - poma, quae candida parte, parte rubent, Ov. M. 3: les fruits, blancs d'un côté, sont rouges de l'autre.    - in eam partem ferebatur oratione, ut omnino disputaret nullam artem esse dicendi, Cic. de Or. 1: dans la chaleur de la discussion, il s'avançait jusqu'à soutenir qu'il n'y a pas d'art de parler.    - has litteras scripsi in eam partem, ne... Cic. Att. 16: j'ai écrit dans l'intention d'empêcher que...    - moveo his rebus omnibus, sed in eam partem, uti salvi sint vobiscum omnes, Cic. Cat. 4: je suis affecté par tout cela, mais c'est avec la volonté de les sauver tous avec vous.    - mitiorem in partem interpretari, Cic. Mur.: interpréter dans un sens plus favorable.    - nihil est ab omni parte beatum, Hor. O. 2: il n'est rien dont le bonheur soit accompli de tout point. [st1]4 [-] partie, cause (dans un procès); parti, cause, faction politique.    - in utramque partem disputare, Cic. Off. 3: discuter dans les deux sens, examiner le pour et le contre.    - advocati partis adversae, Quint.: les avocats de la partie adverse.    - nullius partis esse, Cic.: n'être d'aucun parti.    - partes Caesaris defendere, Cic. Phil. 13: défendre le parti de César.    - civis bonarum partium: un citoyen du bon parti.    - transire in partes, Tac.: passer dans un parti.    - ducere aliquem in partes, Tac.: attirer qqn dans son parti. [st1]5 [-] ordin. au plur. rôle (d'un acteur); emploi, fonctions, devoir, office, charge, mission.    - partes agere: jouer un rôle.    - cur partes seni poeta dederit, quae sunt adulescentium, Ter. Heaut.: (demander) pourquoi le poète a confié à un vieillard un rôle qui est celui des jeunes gens.    - primas partis qui aget, is erit Phormio, Ter. Phorm.: celui qui tiendra le premier rôle, ce sera Phormion.    - qui est secundarum aut tertiarum partium, Cic.: celui qui remplit le second ou le troisième rôle.    - tuum est hoc munus, tuae partes, Cic.: c'est ta mission, ton rôle.    - aliae sunt legati partes atque imperatoris, Caes. BC. 3: le rôle du lieutenant est autre que celui du général en chef.    - pars defensoris est posita in refutatione, Quint. 5: le rôle du défenseur est de réfuter.    - partes meae non desiderabuntur, Cic.: je ne faillirai pas à ma tâche.    - venire ad partes suas, Ov.: se rendre à son devoir. [st1]6 [-] quelques tournures remarquables    - pars... pars...: les uns... les autres.    - pars... alii...: les uns... les autres...    - pro mea parte: pour ma part.    - maxima parte: pour la plus grande partie.    - omnibus partibus: à tous égards.    - multis partibus: à beaucoup d'égards.    - nulla parte: nullement, en aucune façon.    - ex parte: en partie, pour une part.    - ex parte gaudeo, Cic. Q. Fr. 3: je me réjouis pour une part.    - magna ex parte: en grande partie.    - ex omnibus partibus: de tous côtés.    - una ex parte: d'un côté.    - voir partim (acc. adverbial).
    * * *
        Pars, partis, foe. gen. Terent. Part, Portion, Partie.
    \
        Nullius philosophiae partis ignarus. Cic. Il n'y a partie de philosophie qu'il ne congnoisse, Il ha totale et entiere congnoissance de la philosophie.
    \
        Sensus partem si vllam habes. Cic. Si tu as quelque peu de, etc.
    \
        Pars spectatorum. Plaut. Une partie de ceulx qui regardent.
    \
        Palma in nulla parte terrarum gignitur, nisi in calida. Plin. En nulle part du monde.
    \
        - vtinam esset mihi Pars aequa amoris tecum. Terent. Que de ta part, ou de ton costé tu m'aimasses autant que je t'aime.
    \
        Amplectitur plures partes genus. Cic. Comprend.
    \
        Distribuere partibus aliqua. Cic. Par parties.
    \
        Facere partes. Cic. Partir et portionner, Faire les parts.
    \
        In ambas partes se findit via. Virgil. Un chemin fourché.
    \
        Intelligebam non esse nobis illas partes tenendas propter Antronium. Cic. Qu'il n'estoit pas bon que allissions par ce costé là, Que allissions ceste part, Par ce quartier là.
    \
        Vocari in partem curarum. Tacit. Estre appelé et associé pour avoir sa part du soing et de la charge.
    \
        Omni a parte timetur. Ouid. De toutes parts, De touts costez.
    \
        Ab Orientis partibus virtutis tuae lumen vt eluceat, opto. Cic. Des parties d'Orient, Du costé, et Du quartier, ou Du pays d'Orient, ou de Levent.
    \
        A Meridianis partibus. Plin. Des pays Meridionaux.
    \
        Pars magna, quod et Bona pars dicitur. Plaut. Une grande partie, La plus part des gents.
    \
        - multa pars mei Vitabit libitinam. Horat. La plus grande et meilleure partie de moy ne mourra point, c'est à scavoir l'ame.
    \
        Pars multa, pro Plerique. Horat. Une grande partie de gents.
    \
        Optima pars lucis mensae est data. Ouid. La plus grande partie du jour a esté employee à la table.
    \
        Magna ex parte. Plin. Le plus souvent.
    \
        Ex magna parte Ciceronem, quantus est, fecit. Quintil. Pour la plus grande partie, Pour la plus part.
    \
        Parte, ablatiuus: pro Partim. Plaut. En partie.
    \
        Quid si duabus partibus doceo te amplius frumenti abstulisse, quam Pop. Rom. misisse? Cic. Deux fois plus.
    \
        Non multum, nec vniuersum cibum, sed partibus et paulatim praebere conuenit. Columel. Par partie, ou A plusieurs fois.
    \
        Plus media parte. Ouid. Plus de la moitié.
    \
        Ex parte. Quintil. En partie, D'un costé.
    \
        Ex parte gaudeo. Cic. En partie.
    \
        Ex altera parte. Cic. D'autre part.
    \
        In parte. Quintilianus, Patronorum in parte expeditior, in parte difficilior interrogatio est. En partie.
    \
        In omnes partes. Cic. Totalement, En quelque maniere que ce soit, En toutes sortes et manieres.
    \
        In optimam partem accipere. Cic. Prendre en bonne part et en bien.
    \
        Ne expers partis esset de nostris bonis. Terent. A fin qu'il ne fust point sans se sentir de quelque portion de noz biens.
    \
        In partem aliquos vocare. Cic. Leur bailler leur part.
    \
        Euocatur inflammatio in partes quae coniunctae sunt. Cels. Aux parties prochaines.
    \
        Pro virili parte. Ouid. Autant qu'on peult.
    \
        Pro sua quisque parte. Cic. Chascun pour sa part, ou Chascun de son costé, ou Chascun selon son povoir.
    \
        In his artibus pro mea parte versor. Cic. De tout mon povoir, Tant que je puis.
    \
        Parsque sanitatis est, vomitum esse suppressum. Cels. C'est un commencement de guarison.
    \
        Mors in beneficii partem numeretur. Cic. Pour plaisir et benefice.
    \
        Pars, pro Partim. Tranquillus, Milites, pars victoriae fiducia, pars ignominiae dolore, ad omnem laetitiam audaciamque processerant. En partie.
    \
        Pars, pro Vxore. Plautus, Satur nunc loquitur de me, et de parti mea. De ma partie.
    \
        Partes primas agere in comoediis. Terent. Estre le principal personnage d'une farce.
    \
        Est aliqua mea pars virilis. Cic. Je y parti pour une teste, Je y ay ma part.
    \
        Priores partes habere apud aliquem. Teren. Avoir le grand et principal credit envers aucun, Avoir le premier lieu.
    \
        In parte aliqua haerere apud aliquam. Terent. Demeurer, ou Estre aucunement en sa grace.
    \
        Tibi istius generis in scribendo priores partes tribuo, quam mihi. Cic. Je te donne le loz de mieulx escrire que moy.
    \
        Meae partes sunt. Cic. C'est mon office et ma charge, C'est à moy à faire.
    \
        Si erit bellum, meae partes non desiderabuntur. Cic. Je ne fauldray point de faire mon office et debvoir, On ne me trouvera point en faulte de faire mon debvoir, On n'aura point occasion de se plaindre de moy.
    \
        Non sunt meae partes id facere. Cic. Ce n'est point à moy à faire cela.
    \
        Partes alicuius agere. Teren. Faire l'office et charge d'un autre.
    \
        Actutum partes defendas tuas. Plaut. Defens ta cause et ton droict.
    \
        Duras fratris partes praedicas. Terent. A ce que tu dis, mon frere à fort affaire.
    \
        Nostrae parti timeo, quid hic respondeat. Terent. De nostre costé, De nostre part.
    \
        Subire partes. Quintil. Entreprendre une charge.
    \
        Parte vtraque audita. Plin. iunior. Les deux parties ouyes. C'est en matiere de procez.
    \
        Pars diuersa, vel aduersa. Quintil. Partie adverse.
    \
        Partes Caesaris defenderunt. Cic. Ils ont tenu et defendu le parti de Cesar, Ils ont favorizé à Cesar, Ils ont esté de son costé.
    \
        Ab iis qui Romanae partis erant. Liu. Qui estoyent du costé des Romains, et tenoyent leur parti.
    \
        Descendere in partes. Tacit. Se mettre du parti, Se partializer, ou formalizer.
    \
        Ducere aliquem in partes. Tacit. L'induire à estre d'un parti.
    \
        Habebat in partibus Pallantem. Tacit. Il avoit Pallas de son parti et de sa faction, ou de sa bende, Pallas estoit de son costé.
    \
        Tutari partes alicuius. Horat. Se formalizer pour aucun, Defendre son parti.

    Dictionarium latinogallicum > pars

  • 2 flagito

    flăgĭto, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] désirer vivement, demander avec insistance, réclamer, exiger, presser vivement, solliciter.    - flagito testes, Cic. Font. 11: je demande avec instance des témoins.    - poscere et flagitare, Cic. Verr. 5, 71: demander et réclamer avec vivacité.    - ii metuo ne te forte flagitent, ego autem mandavi ut rogarent, Cic. Fam. 9, 8, 1: je crains qu'ils ne te pressent peut-être vivement, quand moi je les ai chargés de te prier.    - ea quae tempus et necessitas flagitat, Cic. Phil. 5, 53: ce qu'exigent les circonstances et la nécessité.    - causa postulat, non flagitat, Cic. Quinct. 13: la cause demande, sans exiger.    - sed flagitat tabellarius ; valebis igitur, Cic. Fam. 15, 18: mais le messager me presse ; donc porte-toi bien.    - ab aliquo aliquid flagitare, Cic. Tusc. 1, 34 ; Fam. 3, 11, 4 ; 4, 13, 4: réclamer qqch de qqn.    - id ab eo flagitabatur, Caes. BC. 1, 71: *et cela lui était réclamé de toutes parts* = et de toutes parts on le pressait (de donner l'ordre de combattre).    - ab aliquo aliquem flagitare, Cic. Verr. 5, 128: réclamer qqn à qqn.    - aliquid ab aliquo flagitare ou aliquid aliquem flagitare: réclamer qqch à qqn.    - haec sunt illa, quae me... modo flagitabat, Cic. de Or. 2, 188: tels sont ces moyens (oratoires) dont il me réclamait tout à l'heure l'exposé.    - Caesar Haeduos frumentum, quod essent publice polliciti, flagitare, Caes. BG. 1, 16: César pressait les Héduens de lui livrer le blé qu'il lui avait promis.    - avec ut + subj. flagitabatur ab ut... Cic. Sest. 25: on leur demandait avec instance de...    - avec inf. Hor. S. 2, 4, 61.    - flagitare + prop. inf.: demander instamment que. --- Suet. Ner. 44 ; Claud. 13 ; Plin. 34, 62 ; 35, 65.    - quae sint ea numina flagitat, Virg. En. 2, 123: il le presse de dire quelle est la volonté des dieux.    - (stomachus) pernā flagitat refici, Hor. S. 2, 4, 61: c'est au jambon que (l'estomac) demande un nouvel appétit. [st1]2 [-] citer en justice, appeler en justice.    - Tac. H. 1, 53. [st1]3 [-] solliciter à la débauche, tenter de séduire.    - Dig. 47, 1, 2.
    * * *
    flăgĭto, āre, āvi, ātum - tr. - [st1]1 [-] désirer vivement, demander avec insistance, réclamer, exiger, presser vivement, solliciter.    - flagito testes, Cic. Font. 11: je demande avec instance des témoins.    - poscere et flagitare, Cic. Verr. 5, 71: demander et réclamer avec vivacité.    - ii metuo ne te forte flagitent, ego autem mandavi ut rogarent, Cic. Fam. 9, 8, 1: je crains qu'ils ne te pressent peut-être vivement, quand moi je les ai chargés de te prier.    - ea quae tempus et necessitas flagitat, Cic. Phil. 5, 53: ce qu'exigent les circonstances et la nécessité.    - causa postulat, non flagitat, Cic. Quinct. 13: la cause demande, sans exiger.    - sed flagitat tabellarius ; valebis igitur, Cic. Fam. 15, 18: mais le messager me presse ; donc porte-toi bien.    - ab aliquo aliquid flagitare, Cic. Tusc. 1, 34 ; Fam. 3, 11, 4 ; 4, 13, 4: réclamer qqch de qqn.    - id ab eo flagitabatur, Caes. BC. 1, 71: *et cela lui était réclamé de toutes parts* = et de toutes parts on le pressait (de donner l'ordre de combattre).    - ab aliquo aliquem flagitare, Cic. Verr. 5, 128: réclamer qqn à qqn.    - aliquid ab aliquo flagitare ou aliquid aliquem flagitare: réclamer qqch à qqn.    - haec sunt illa, quae me... modo flagitabat, Cic. de Or. 2, 188: tels sont ces moyens (oratoires) dont il me réclamait tout à l'heure l'exposé.    - Caesar Haeduos frumentum, quod essent publice polliciti, flagitare, Caes. BG. 1, 16: César pressait les Héduens de lui livrer le blé qu'il lui avait promis.    - avec ut + subj. flagitabatur ab ut... Cic. Sest. 25: on leur demandait avec instance de...    - avec inf. Hor. S. 2, 4, 61.    - flagitare + prop. inf.: demander instamment que. --- Suet. Ner. 44 ; Claud. 13 ; Plin. 34, 62 ; 35, 65.    - quae sint ea numina flagitat, Virg. En. 2, 123: il le presse de dire quelle est la volonté des dieux.    - (stomachus) pernā flagitat refici, Hor. S. 2, 4, 61: c'est au jambon que (l'estomac) demande un nouvel appétit. [st1]2 [-] citer en justice, appeler en justice.    - Tac. H. 1, 53. [st1]3 [-] solliciter à la débauche, tenter de séduire.    - Dig. 47, 1, 2.
    * * *
        Flagito, flagitas, pen. corr. flagitare. Plaut. Demander quelque chose importuneement et sans cesse, Presser, Importuner.
    \
        Rogare et flagitare. Cic. Prier et presser.
    \
        Petreius atque Afranius quum stipendium ab legionibus flagitarentur, etc. Caesar. Les legionaires les pressoyent d'estre payez de leurs gages.
    \
        Flagitare aliquem. Cic. Demander, Requerir aucun de quelque chose.
    \
        Flagitare clamore aliquem. Plaut. Appeler aucun.

    Dictionarium latinogallicum > flagito

  • 3 as

    as, assis, m. (nom. assis, Don. ad Ter. Phorm. 1, 1, 9, and Schol. ad Pers. 2, 59; old form assārĭus, ii, m.; and in the gen. plur. assariūm, Varr. L. L. 8, § 71 Müll.; Charis. p. 58 P.) [heis, Dor. ais, Tarent. as, Hinter].
    I.
    In gen., unity, a unit; as a standard for different coins, weight, measure, etc. (in Vitr. 3, 1, p. 61 Rode, perfectus numerus, the perfect number, fundamental number), acc. to the duodecimal system, divided into 12 parts, or uncias, with the following particular designations: uncia = 1s./12 duodecima (sc. pars) sextans = 2/12 = 1s./6 sexta quadrans = 3/12 = 1s./4 quarta, also teruncius or triuncis triens = 4/12 = 1s./3 tertia or quincunx = 5s./12 sextans cum quadrante semissis s. semis = 6/12 = 1s./2 dimidia septunx = 7s./12 quadrans cum triente bessis s. bes = 8/12 = 2/3, for beis s. binae partes assis. dodrans = 9/12 = 3s./4 terni quadrantes dextans s. decunx = 10/12 = 5s./6 quini sextantes deunx = 11s./12 undecim unciaeThe uncia was again divided into smaller parts: semuncia = 1/2 uncia = 1/24 assis. duella = 1/3 uncia = 1/36 assis. sicilicus (-um) = 1/4 uncia = 1/48 assis. sextula = 1/6 uncia = 1/72 assis. drachma = 1/8 uncia = 1/96 assis. hemisecla = 1/12 uncia = 1/144 assis. scripulum = 1/24 uncia = 1/288 assis.The multiples of the as received the following designations: dupondius = 2 asses. tripondius s. tressis = 3 asses. (quadressis) = 4 asses. quinquessis = 5 asses. sexis (only in the connection decussissexis in Vitr. 1. c.) = 6 asses. septissis = 7 asses. octussis = 8 asses. nonussis (novissis?) = 9 asses. decussis = 10 asses. bicessis = 20 asses. tricessis = 30 asses, and so on to centussis = 100 asses. (Cf. Varr. L. L. 5, § 169 sq. Müll.)
    II.
    Esp.
    A.
    1.. As a copper coin, the as was, acc. to the ancient custom of weighing money, originally a pound (asses librales or aes grave), of the value of about 8 8 d. /89, or 16 2/3 cents, and was uncoined (aes rude) until Servius Tullius stamped it with the figures of animals (hence pecunia, from pecus); cf. Varr. R. R. 2, 1, 9; Plin. 33, 3, 13, § 42 sqq. In the first Punic war, on account of the scarcity of money, the as was reduced to a sixth part of its original weight, i. e. two ounces; hence asses sextantarii (of the value of about 1 103 d. /297, or 2.8 cents), and the state gained five sixths. In the second Punic war, and the dictatorship of Fabius, the as was again reduced one half, to one ounce; hence asses unciales, about equal to 200 d. /297, or 1.4 cents. Finally, the Lex Papiria (A.U.C. 563, B.C. 191) reduced the as to half an ounce; hence asses semiunciales = 100 d. /297, or 7.9 1/3 mills, which continued as a standard even under the emperors. In all these reductions, however, the names of coins remained, independent of the weight of the as: uncia, sextans, quadrans, etc.; cf. Grotef. Gr. II. p. 253 sq.—From the small value of the as after the last reduction, the following phrases arose: quod non opus est, asse carum est, Cato ap. Sen. Ep. 94:

    Quod (sc. pondus auri) si comminuas, vilem redigatur ad assem,

    Hor. S. 1, 1, 43:

    viatica ad assem Perdiderat,

    to the last farthing, id. Ep. 2, 2, 27:

    ad assem impendium reddere,

    Plin. Ep. 1, 15:

    rumores Omnes unius aestimemus assis,

    Cat. 5, 3:

    Non assis facis?

    id. 42, 13.—Hence,
    2.
    The proverbs,
    a.
    Assem habeas, assem valeas, your worth is estimated by your possessions, Petr. 77, 6:

    crumena plena assium,

    Gell. 20, 1.—
    b.
    Assem elephanto dare, to give something (as a petition, and the like) with trembling to a superior (a metaphor derived from trained elephants, which, after playing their parts, were accustomed to take pay for themselves, which was given them with fear by the multitude; cf. Plin. 8, 5, 5, § 14), Augustus ap. Quint. 6, 3, 59, and Macr. S. 2, 4; Varr. ap. Non. p. 531, 10 sq.—
    B.
    In inheritances and other money matters, where a division was made, the as, with its parts, was used to designate the portions. Thus haeres ex asse, sole heir; haeres ex semisse, he who receives one half of the inheritance; haeres ex dodrante, he who receives three fourths; and so, haeres ex besse, triente, quadrante, sextante, etc.;

    ex semiunciā, ex sextulā, ex duabus sextulis, etc.,

    Dig. 28, 5, 50; 34, 9, 2; Suet. Caes. 83; Cic. Caecin. 6 et saep.:

    Nerva constituit, ut tu ex triente socius esses, ego ex besse,

    Dig. 17, 2, 76:

    bessem fundi emere ab aliquo,

    ib. 26, 21, 2, § 39:

    quadrans et semissis fundi,

    ib. 6, 1, 8 al.;

    hence, in assem, in asse, or ex asse,

    in all, entirely, completely, Dig. 36, 45:

    vendere fundum in assem,

    ib. 20, 6, 9; so Col. 3, 3, 8 and 9:

    in asse,

    id. 2, 12, 7:

    sic in asse flunt octo menses et dies decem,

    id. 2, 12, 7:

    ex asse aut ex parte possidere,

    Dig. 2, 8, 15; Sid. Ep. 2, 1; 6, 12; 8, 6 al.—
    C.
    As a measure of extent.
    a.
    An acre, acc. to the same divisions as above, from scripulum to the as, Col. 5, 1, 9 sq.:

    proscindere semissem, iterare assem,

    Plin. 18, 19, 49, § 178.—
    b.
    A foot, Col. 5, 3.—
    D.
    Of weight, a pound, acc. to the same division; cf.

    Fann. Pond. 41: In haec solide sexta face assis eat,

    Ov. Med. Fac. 60.← Mathematicians (v. Vitr. l. c.) called the number 6 perfectus numerus (since 1 + 2 + 3 = 6), and formed, accordingly, the following terminology: 1 = sextans, as a dice-number. unio. 2 = triens.......... binio. 3 = semissis.......... ternio. 4 = bessis (dimoiros)..... quaternio. 5 = quintarius....... quinio. 6 = perfectus numerus.... senio. 7 = ephektos, sex adjecto asse = 6 + 1. 8 = adtertiarius, sex adjectā tertiā = 6 + 2 (epitritos). 9 = sesquialter, sex adjectā dimidiā = 6 + 3 (hêmiolios). 10 = bes alter, sex duabus partibus additis = 6 + 4 (epidimoiros). 11 = adquintarius, sex quinque partibus additis = 6 + 5 (epipentamoiros). 12 = duplio (diplasiôn).

    Lewis & Short latin dictionary > as

  • 4 quadripartio

    quā̆drĭ-partĭo, no perf., ītum, 4, v. a., and quā̆drĭ-pertĭor, īri, 4, v. dep. [quattuor-partio], to divide into four parts (in the verb. finit. post-class.):

    quadripartitur exercitus,

    Dict. Cret. 1, 19.— Dep.:

    quadripartiretur,

    Not. Tir. p. 109.— Hence, quā̆drĭpartītus ( quā̆drĭpert-), a, um, P. a., divided into four parts, consisting of four parts, fourfold, quadripartite (class.):

    distributio accusationis,

    Cic. Verr. 2, 1, 12, § 33:

    commutationes temporum,

    fourfold, four, id. Tusc. 1, 28, 68:

    divisio,

    id. N. D. 3, 3, 6:

    oratio,

    Varr. L. L. 9, § 31 Müll.:

    distinctio,

    Plin. 15, 22, 24, § 88:

    ratio,

    Quint. 1, 5, 38; 3, 6, 87:

    exercitus,

    Tac. A. 13, 39:

    praesidia,

    id. H. 5, 20. — Adv.: quā̆drĭ-partītō, in four divisions or parts, quadripartitely:

    bracchia locare,

    Col. 4, 26, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > quadripartio

  • 5 quadripertior

    quā̆drĭ-partĭo, no perf., ītum, 4, v. a., and quā̆drĭ-pertĭor, īri, 4, v. dep. [quattuor-partio], to divide into four parts (in the verb. finit. post-class.):

    quadripartitur exercitus,

    Dict. Cret. 1, 19.— Dep.:

    quadripartiretur,

    Not. Tir. p. 109.— Hence, quā̆drĭpartītus ( quā̆drĭpert-), a, um, P. a., divided into four parts, consisting of four parts, fourfold, quadripartite (class.):

    distributio accusationis,

    Cic. Verr. 2, 1, 12, § 33:

    commutationes temporum,

    fourfold, four, id. Tusc. 1, 28, 68:

    divisio,

    id. N. D. 3, 3, 6:

    oratio,

    Varr. L. L. 9, § 31 Müll.:

    distinctio,

    Plin. 15, 22, 24, § 88:

    ratio,

    Quint. 1, 5, 38; 3, 6, 87:

    exercitus,

    Tac. A. 13, 39:

    praesidia,

    id. H. 5, 20. — Adv.: quā̆drĭ-partītō, in four divisions or parts, quadripartitely:

    bracchia locare,

    Col. 4, 26, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > quadripertior

  • 6 vndique

        Vndique, pen. cor. Aduerbium. Cic. De toute parts et de touts costez.
    \
        Quum vndique homines nequissimos conquisisset, etc. Cic. Par tout.
    \
        Cogunt auxilia vndique. Virg. Ils assemblent de toutes parts.
    \
        Vita vndique referta bonis est. Cicero. De toutes sortes de biens, ou De biens de toutes parts.

    Dictionarium latinogallicum > vndique

  • 7 carptim

        carptim adv.    [carpo], by pieces, by detached parts, in parts, separately, piecemeal: res gestas perscribere, S.: pugnare, in a desultory manner, L.: convenire carptim partes, gradually in detachments, L.: aggredi, L.: dimissi, Ta.
    * * *
    in separate/detached/disconnected parts/units; selectively; intermittently

    Latin-English dictionary > carptim

  • 8 cohaerens

    cŏ-haerĕo, haesi, haesum, 2, v. n., to cling together, to be united, either of that whose parts cling together, to cohere, or of that which cleaves to something else, to adhere.
    I.
    Of a whole as composed of parts, or of the parts of a whole, to cling together, be united, to cohere, press or crowd together.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    mundus ita apte cohaeret, ut dissolvi nullo modo queat, nisi ab eodem a quo est colligatus,

    Cic. Univ. 5:

    omnia autem duo ad cohaerendum tertium aliquid anquirunt et quasi nodum vinculumque desiderant,

    id. ib. 4:

    neque enim materiam ipsam cohaerere potuisse, si nullā vi contineretur,

    id. Ac. 1, 6, 24:

    omni naturā cohaerente et continuatā,

    id. ib. 1, 7, 28:

    nec res ulla magis primoribus ex elementis Indupedita suis arte conexa cohaeret Quam validi ferri natura,

    Lucr. 6, 1010:

    solidā primordia... Quae minimis stipata cohaerent partibus arte,

    id. 1, 610; 2, 67:

    inter se juga velut serie cohaerentia,

    continuous, Curt. 7, 3, 21.—Of persons in a throng, etc.:

    alii extremo complexu suorum cohaerentes,

    Quint. 8, 3, 68;

    so of soldiers in line of battle: conferti et quasi cohaerentes tela vibrare non poterant,

    Curt. 3, 11, 4;

    and of two contending armies: duae quippe acies ita cohaerebant, ut armis arma pulsarent,

    id. 3, 11, 5;

    of ships: binas quadriremes Macedones inter se ita junxerant, ut prorae cohaererent,

    id. 4, 3, 14: conexis et cohaerentibus aedificiis, * Tac. G. 16.—
    2.
    Pregn., to consist in or of, be composed of; with abl. (rare):

    cum alia quibus cohaererent homines e mortali genere sumpserint, quae fragilia essent et caduca, animum esse ingeneratum a deo,

    Cic. Leg. 1, 8, 24; cf.: mundus omnibus partibus inter se congruentibus cohaeret et nititur, etc., Cic. Leg. ap. Lact. 5, 8, 10.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of persons united by kindred, friendship, etc., to be near, close, united:

    turpes ac perniciosos, etiamsi nobis sanguine cohaereant, amputandos,

    Quint. 8, 3, 75:

    est enim mihi perjucundum quod viri optimi mihique amicissimi adeo cohaesistis ut invicem vos obligari putetis,

    Plin. Ep. 7, 7, 1.—
    2.
    Of things.
    a.
    In discourse, to belong together, be closely connected:

    quae... si suis quaeque temporibus reddere voluero, interrumpendae sunt res Asiae, quas... sicut inter se cohaerent, ita opere ipso conjungi aptius videri potest,

    Curt. 5, 1, 2.—
    b.
    In thought, to be consistent, agree together:

    em, Paululum obsoni, ipsus tristis, de inproviso nuptiae—Non cohaerent,

    i.e. cannot all be here at once, Ter. And. 2, 2, 24:

    tam eras excors, ut... non modo non cohaerentia inter se diceres, sed maxime dijuncta atque contraria,

    Cic. Phil. 2, 8, 18:

    dubitandum non est quin numquam possit utilitas cum honestate contendere. Itaque accepimus Socratem exsecrari solitum eos qui primum haec naturā cohaerentia opinione distraxissent,

    id. Off. 3, 3, 11:

    non quaero jam, verumne sit: illud dico, ea, quae dicat, praeclare inter se cohaerere,

    id. Fin. 5, 27, 79:

    animadvertisti, quam multa dicta sint, quamque, etiam si minus vera, tamen apta inter se et cohaerentia,

    id. N. D. 3, 1, 4:

    male cohaerens cogitatio,

    Quint. 10, 6, 6:

    sensus inter se juncti, atque ita cohaerentes, ne, etc.,

    id. 7, 10, 16; 9, 4, 20; 9, 4, 63:

    sermo hercule familiaris et cottidianus non cohaerebit, si verba inter nos aucupamur,

    have a consistent meaning, be intelligible, Cic. Caecin. 18, 52:

    vix diserti adulescentis cohaerebat oratio,

    id. Cael. 7, 15; and of harmony in the arrangement of words: conlocabuntur igitur verba, ut aut inter se aptissime cohaereant extrema cum primis eaque sint quam suavissimis vocibus, etc., id. Or. 44, 149:

    haec collocatio verborum... quae junctam orationem efficit, quae cohaerentem, etc.,

    id. de Or. 3, 43, 172; Quint. 9, 4, 66.—
    3.
    Pregn., to hold together, i.e. remain, exist, maintain itself:

    omnibus modis fulciendi sunt, qui ruunt nec cohaerere possunt propter magnitudinem aegritudinis,

    Cic. Tusc. 3, 25, 61:

    virtutes sine vitā beatā cohaerere non possunt, nec sine virtute vita beata,

    id. ib. 5, 28, 80:

    vix haec, si undique fulciamus, jam labefacta... nixa in omnium nostrum umeris cohaerebunt,

    id. Har. Resp. 27, 60.—
    II. A.
    Lit.
    1.
    With dat.:

    temptanti dextera flxa est Cuspide Marmaridae Corythi, lignoque cohaesit,

    Ov. M. 5, 125; 11, 76:

    nec equo mea membra cohaerent,

    id. Am. 1, 4, 9:

    scopuloque affixa cohaesit,

    id. M. 4, 553:

    fructus quamdiu solo cohaerent,

    Dig. 47, 2, 63:

    superficies... quae natura solo cohaeret,

    ib. 44, 7, 44, § 1 fin.:

    quippe turris... muris hostium propemodum cohaerebat,

    Curt. 4, 4, 11:

    experimentum marmorati est in subigendo donec rutro non cohaereat,

    Plin. 36, 23, 55, § 177:

    qui cohaerent Mesopotamiae Rhoali vocantur,

    adjoin, id. 5, 24, 21, § 87.—
    2.
    With cum and abl.:

    quidquid enim sequitur quamque rem, id cohaeret cum re necessario,

    Cic. Top. 12, 53.—
    3.
    With in and abl.:

    cohaerentis videmus in conchis (margaritas), etc.,

    Plin. 9, 35, 54, § 109.—
    4.
    Absol.:

    jamque ea (navis) quae non cohaerebat,

    i.e. which did not collide, Curt. 4, 4, 7.—
    B.
    Trop., to be closely connected with, in agreement or harmony with something else, to be consistent with:

    quod illa, quae prima dicuntur, si vehementer velis congruere et cohaerere cum causā, ex eis ducas oportet, quae post dicenda sunt,

    Cic. Inv. 1, 14, 19:

    si continget, etiam (id quod fingemus) verae alicui rei cohaereat,

    Quint. 4, 2, 89:

    ut non tamquam citharoedi prooemium adfictum aliquid, sed cohaerens cum omni corpore membrum videatur,

    Cic. de Or. 2, 80, 325:

    creditis tot gentes... non sacris, non moribus, non commercio linguae nobiscum cohaerentes, eodem proelio domitas esse, etc.,

    Curt. 6, 3, 8:

    potentia male cohaerens inter Pompeium et Caesarem,

    Vell. 2, 47, 2.—
    2.
    To be vitally connected with, to depend upon a thing; with abl.:

    sed ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis adfirmat, ut iis solutis stare ipsa non possit,

    Quint. 11, 1, 85.—Hence,
    1.
    cŏhae-rens, entis, P. a. (cohering, i.e.), being in accord, corresponding:

    aptius et cohaerentius,

    Gell. 1, 1, 6.—
    * 2.
    cŏhaerenter, adv., continuously, uninterruptedly:

    dimicatum est,

    Flor. 2, 17, 5.—
    3.
    cŏhaesus, a, um. P. a., pressed together:

    quercus stricta denuo et cohaesa,

    Gell. 15, 16, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > cohaerens

  • 9 cohaereo

    cŏ-haerĕo, haesi, haesum, 2, v. n., to cling together, to be united, either of that whose parts cling together, to cohere, or of that which cleaves to something else, to adhere.
    I.
    Of a whole as composed of parts, or of the parts of a whole, to cling together, be united, to cohere, press or crowd together.
    A.
    Lit.
    1.
    In gen.:

    mundus ita apte cohaeret, ut dissolvi nullo modo queat, nisi ab eodem a quo est colligatus,

    Cic. Univ. 5:

    omnia autem duo ad cohaerendum tertium aliquid anquirunt et quasi nodum vinculumque desiderant,

    id. ib. 4:

    neque enim materiam ipsam cohaerere potuisse, si nullā vi contineretur,

    id. Ac. 1, 6, 24:

    omni naturā cohaerente et continuatā,

    id. ib. 1, 7, 28:

    nec res ulla magis primoribus ex elementis Indupedita suis arte conexa cohaeret Quam validi ferri natura,

    Lucr. 6, 1010:

    solidā primordia... Quae minimis stipata cohaerent partibus arte,

    id. 1, 610; 2, 67:

    inter se juga velut serie cohaerentia,

    continuous, Curt. 7, 3, 21.—Of persons in a throng, etc.:

    alii extremo complexu suorum cohaerentes,

    Quint. 8, 3, 68;

    so of soldiers in line of battle: conferti et quasi cohaerentes tela vibrare non poterant,

    Curt. 3, 11, 4;

    and of two contending armies: duae quippe acies ita cohaerebant, ut armis arma pulsarent,

    id. 3, 11, 5;

    of ships: binas quadriremes Macedones inter se ita junxerant, ut prorae cohaererent,

    id. 4, 3, 14: conexis et cohaerentibus aedificiis, * Tac. G. 16.—
    2.
    Pregn., to consist in or of, be composed of; with abl. (rare):

    cum alia quibus cohaererent homines e mortali genere sumpserint, quae fragilia essent et caduca, animum esse ingeneratum a deo,

    Cic. Leg. 1, 8, 24; cf.: mundus omnibus partibus inter se congruentibus cohaeret et nititur, etc., Cic. Leg. ap. Lact. 5, 8, 10.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of persons united by kindred, friendship, etc., to be near, close, united:

    turpes ac perniciosos, etiamsi nobis sanguine cohaereant, amputandos,

    Quint. 8, 3, 75:

    est enim mihi perjucundum quod viri optimi mihique amicissimi adeo cohaesistis ut invicem vos obligari putetis,

    Plin. Ep. 7, 7, 1.—
    2.
    Of things.
    a.
    In discourse, to belong together, be closely connected:

    quae... si suis quaeque temporibus reddere voluero, interrumpendae sunt res Asiae, quas... sicut inter se cohaerent, ita opere ipso conjungi aptius videri potest,

    Curt. 5, 1, 2.—
    b.
    In thought, to be consistent, agree together:

    em, Paululum obsoni, ipsus tristis, de inproviso nuptiae—Non cohaerent,

    i.e. cannot all be here at once, Ter. And. 2, 2, 24:

    tam eras excors, ut... non modo non cohaerentia inter se diceres, sed maxime dijuncta atque contraria,

    Cic. Phil. 2, 8, 18:

    dubitandum non est quin numquam possit utilitas cum honestate contendere. Itaque accepimus Socratem exsecrari solitum eos qui primum haec naturā cohaerentia opinione distraxissent,

    id. Off. 3, 3, 11:

    non quaero jam, verumne sit: illud dico, ea, quae dicat, praeclare inter se cohaerere,

    id. Fin. 5, 27, 79:

    animadvertisti, quam multa dicta sint, quamque, etiam si minus vera, tamen apta inter se et cohaerentia,

    id. N. D. 3, 1, 4:

    male cohaerens cogitatio,

    Quint. 10, 6, 6:

    sensus inter se juncti, atque ita cohaerentes, ne, etc.,

    id. 7, 10, 16; 9, 4, 20; 9, 4, 63:

    sermo hercule familiaris et cottidianus non cohaerebit, si verba inter nos aucupamur,

    have a consistent meaning, be intelligible, Cic. Caecin. 18, 52:

    vix diserti adulescentis cohaerebat oratio,

    id. Cael. 7, 15; and of harmony in the arrangement of words: conlocabuntur igitur verba, ut aut inter se aptissime cohaereant extrema cum primis eaque sint quam suavissimis vocibus, etc., id. Or. 44, 149:

    haec collocatio verborum... quae junctam orationem efficit, quae cohaerentem, etc.,

    id. de Or. 3, 43, 172; Quint. 9, 4, 66.—
    3.
    Pregn., to hold together, i.e. remain, exist, maintain itself:

    omnibus modis fulciendi sunt, qui ruunt nec cohaerere possunt propter magnitudinem aegritudinis,

    Cic. Tusc. 3, 25, 61:

    virtutes sine vitā beatā cohaerere non possunt, nec sine virtute vita beata,

    id. ib. 5, 28, 80:

    vix haec, si undique fulciamus, jam labefacta... nixa in omnium nostrum umeris cohaerebunt,

    id. Har. Resp. 27, 60.—
    II. A.
    Lit.
    1.
    With dat.:

    temptanti dextera flxa est Cuspide Marmaridae Corythi, lignoque cohaesit,

    Ov. M. 5, 125; 11, 76:

    nec equo mea membra cohaerent,

    id. Am. 1, 4, 9:

    scopuloque affixa cohaesit,

    id. M. 4, 553:

    fructus quamdiu solo cohaerent,

    Dig. 47, 2, 63:

    superficies... quae natura solo cohaeret,

    ib. 44, 7, 44, § 1 fin.:

    quippe turris... muris hostium propemodum cohaerebat,

    Curt. 4, 4, 11:

    experimentum marmorati est in subigendo donec rutro non cohaereat,

    Plin. 36, 23, 55, § 177:

    qui cohaerent Mesopotamiae Rhoali vocantur,

    adjoin, id. 5, 24, 21, § 87.—
    2.
    With cum and abl.:

    quidquid enim sequitur quamque rem, id cohaeret cum re necessario,

    Cic. Top. 12, 53.—
    3.
    With in and abl.:

    cohaerentis videmus in conchis (margaritas), etc.,

    Plin. 9, 35, 54, § 109.—
    4.
    Absol.:

    jamque ea (navis) quae non cohaerebat,

    i.e. which did not collide, Curt. 4, 4, 7.—
    B.
    Trop., to be closely connected with, in agreement or harmony with something else, to be consistent with:

    quod illa, quae prima dicuntur, si vehementer velis congruere et cohaerere cum causā, ex eis ducas oportet, quae post dicenda sunt,

    Cic. Inv. 1, 14, 19:

    si continget, etiam (id quod fingemus) verae alicui rei cohaereat,

    Quint. 4, 2, 89:

    ut non tamquam citharoedi prooemium adfictum aliquid, sed cohaerens cum omni corpore membrum videatur,

    Cic. de Or. 2, 80, 325:

    creditis tot gentes... non sacris, non moribus, non commercio linguae nobiscum cohaerentes, eodem proelio domitas esse, etc.,

    Curt. 6, 3, 8:

    potentia male cohaerens inter Pompeium et Caesarem,

    Vell. 2, 47, 2.—
    2.
    To be vitally connected with, to depend upon a thing; with abl.:

    sed ita legibus Sullae cohaerere statum civitatis adfirmat, ut iis solutis stare ipsa non possit,

    Quint. 11, 1, 85.—Hence,
    1.
    cŏhae-rens, entis, P. a. (cohering, i.e.), being in accord, corresponding:

    aptius et cohaerentius,

    Gell. 1, 1, 6.—
    * 2.
    cŏhaerenter, adv., continuously, uninterruptedly:

    dimicatum est,

    Flor. 2, 17, 5.—
    3.
    cŏhaesus, a, um. P. a., pressed together:

    quercus stricta denuo et cohaesa,

    Gell. 15, 16, 4.

    Lewis & Short latin dictionary > cohaereo

  • 10 comminuo

    com-mĭnŭo, ŭi, ūtum, 3, v. a., to make small, either by breaking into many small parts, or by removing parts from the whole (class. in prose and poetry).
    I.
    To separate into small parts, to break or crumble to pieces, to crush, split, etc.: saxo cere comminuit brum, Enn. ap. Serv. ad Verg. A. 1, 412 (Ann. v. 586 Vahl.):

    fores et postes securibus,

    Plaut. Bacch. 5, 1, 31:

    ossa atque artua illo scipione,

    id. Men. 5, 2, 103:

    tibi caput,

    id. Rud. 4, 4, 74:

    illi statuam... deturbant, affligunt, comminuunt, dissipant,

    Cic. Pis. 38, 93:

    scalas,

    Sall. J. 60, 7:

    anulum,

    Cic. Verr. 2, 4, 25, § 56:

    lapidem,

    Plin. 2, 103, 106, § 233:

    vitrea,

    Stat. S. 1, 6, 73:

    fabas molis,

    Ov. Med. Fac. 72:

    vasa crystallina,

    Petr. 64.—Also of medicines:

    calculos,

    Plin. 20, 4, 13, § 23.—Fig.: diem articulatim, i.e. to divide into hours, Plaut. ap. Gell. 3, 3, 5.—
    II.
    To lessen, diminish.
    A.
    Lit. (very rare): argenti pondus et auri, * Hor. S. 1, 1, 43:

    opes civitatis,

    Cic. Verr. 2, 5, 37, § 98:

    regni opes,

    Sall. J. 62, 1.—
    2.
    Transf. to persons:

    re familiari comminuti sumus,

    Cic. Att. 4, 3, 6.—
    B.
    Trop. (freq.), to weaken, impair, enervate:

    nullum esse officium tam sanctum atque solenne, quod non avaritia comminuere atque violare soleat,

    Cic. Quint. 8, 26:

    ingenia,

    Quint. 1, 7, 33; cf.:

    ingenii vires,

    Ov. P. 3, 3, 34;

    and, animum,

    Plin. Ep. 9, 2, 1.—
    2.
    Transf. to persons:

    Viriathus, quem C. Laelius praetor fregit et comminuit,

    Cic. Off. 2, 11, 40;

    so of enemies,

    Flor. 1, 3, 3; 2, 6, 28:

    nec te natalis origo Comminuit (i. e. animum tuum),

    Ov. M. 12, 472:

    lacrimis comminuēre meis, i.e. vinceris, commoveberis,

    id. H. 3, 134.

    Lewis & Short latin dictionary > comminuo

  • 11 compono

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > compono

  • 12 compositum

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > compositum

  • 13 conpono

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > conpono

  • 14 conposite

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > conposite

  • 15 conpositum

    com-pōno ( conp-), posui (COMPOSEIVERVNT, C. I. L. 1, 199, 2), positum (compostus, Plaut. Mil. 4, 7, 21 Lorenz; Verg. A. 1, 249; Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; Varr ap. Sen. Ep. 56, 6), 3, v. a., to put, place, lay, bring or set together, to unite, join, connect, collect, aggregate, compose, to order, arrange, adjust, etc. (class. and very freq.).
    I.
    In gen., of different objects.
    A. 1.
    Of things in gen.:

    aridum lignum,

    Hor. C. 3, 17, 14:

    composita fronde,

    Prop. 1, 20, 22:

    uvas in tecto in cratibus,

    Cato, R. R. 112, 2:

    in quo (loco) erant ea conposita, quibus rex te numerare constituerat,

    Cic. Deiot. 6, 17:

    (amomum) manipulatim leniter componitur,

    Plin. 12, 13, 28, § 48:

    amphoras in culleum,

    Cato, R. R. 113, 2:

    ligna in caminum,

    id. ib. 37, 5.—
    b.
    To bring into contact, fit together, join:

    quid... in operibus manu factis tam compositum tamque compactum et coagmentatum inveniri potest?

    Cic. Fin. 3, 22, 74: cum poclo bibo eodem, amplector, labra labellis conpono, Lucil. ap. Non. p. 260, 28:

    tum latus conponit lateri et cum pectore pectus,

    id. ib. p. 260, 30:

    conponens manibusque manus atque ori bus ora,

    Verg. A. 8, 486:

    Mercurio Sais fertur Virgineum conposuisse latus,

    Prop. 2, 2, 12; cf.

    caput,

    Tib. 1, 5, 8.—Hence, of broken limbs, etc., med. t. t., to set:

    ossa,

    Cels. 8, 10, 2:

    jugulum,

    id. 8, 8, 8 et saep.—
    c.
    Esp., to pack up for a journey, etc.:

    omnia composta sunt quae donavi,

    Plaut. Mil. 4, 7, 21:

    i ergo intro et compone quae tecum simul Ferantur,

    Ter. Hec. 4, 3, 5:

    dum tota domus raeda componitur una,

    Juv. 3, 10.—
    2.
    Of persons:

    is (Saturnus) genus indocile ac dispersum montibus altis Composuit,

    Verg. A. 8, 322:

    et tabula una duos poterit componere amantes,

    Prop. 2, 26, 33 (3, 22, 13); cf. II. C. 5. infra.—
    B.
    To set in opposition.
    1.
    To bring together in hostility, to oppose, to couple, pair, match in combat (cf. compositio, III.); esp. of gladiators, etc.: Samnis, spurcus homo, cum Pacideiano conponitur, optimus multo Post homines natos gladiator qui fuit unus, Lucil. Sat. ap. Non. p. 257, 18; cf. Cic. Opt. Gen. 6, 17:

    Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius,

    Hor. S. 1, 7, 20 Orell. ad loc.:

    staturam habere Threcis cum Threce conpositi,

    Sen. Q. N. 4, praef. 8;

    and in gen.: si quis casus duos inter se bonos viros composuerit,

    Quint. 2, 17, 34:

    cuive virum mallem memet componere,

    Sil. 10, 70:

    componimur Vecordi Decio,

    id. 11, 212:

    hunc fatis,

    id. 1, 39:

    cum ventis, pelagique furentibus undis Composuit mortale genus,

    Luc. 3, 196;

    and fig.: pergis pugnantia secum Frontibus adversis componere,

    Hor. S. 1, 1, 103:

    ecce par deo dignum, vir fortis cum fortuna mala conpositus,

    Sen. Prov. 1, 2, 9:

    non illa (rhetorice) secum ipsa componitur,

    Quint. 2, 17, 33;

    and of a judicial contest: accita Epicharis et cum indice composita,

    confronted, Tac. A. 15, 51; 16, 10.—
    2.
    To oppose by way of comparison, to compare, contrast.
    (α).
    With acc. and dat.: quid est, cur componere ausis mihi te aut me tibi? Att. ap. Non. p. 257, 15 (Trag. Rel. v. 147 Rib.):

    nec divis homines componier aequom'st,

    Cat. 68, 141: composita dicta evolvunt, Quae cum componas, dicta factis discrepant, Att. ap. Non. p. 260, 21 (Trag. Rel. v. 48 Rib.):

    si parva licet conponere magnis,

    Verg. G. 4, 176:

    parvis conponere magna solebam,

    id. E. 1, 23; Ov. M. 5, [p. 392] 416:

    audes cladi componere nostrae, Nympha, tuam?

    id. ib. 15, 530:

    divinis humana,

    Aus. Ecl. 1, 10.—
    (β).
    With acc. and cum:

    ubi Metelli dicta cum factis conposuit,

    Sall. J. 48, 1: causam suam cum causa adversarii. Quint. 7, 2, 22.
    II.
    In partic.
    A.
    Of the parts of a whole, or of a whole as made up of parts.
    1. (α).
    With ex:

    exercitus ejus conpositus ex variis gentibus,

    Sall. J. 18, 3:

    genus humanum ex corpore et anima conpositum,

    id. ib. 2, 1:

    liber ex alienis orationibus compositus,

    Cic. Div. in Caecil. 14, 47:

    antidoton... ex multis atque interim contrariis quoque inter se effectibus,

    Quint. 1, 10, 6:

    ex quo (umore) componi debet (medicamentum),

    Cels. 6, 7, 1 fin.
    (β).
    With abl.:

    mensam gramine,

    Sil. 15, 51.—
    (γ).
    With acc. alone:

    medicamentum,

    Col. 6, 4, 1; Scrib. Comp. 10.—
    2.
    Esp., of buildings, etc., to construct, build:

    qui cuncta conposuit,

    i. e. the Creator, Cic. Univ. 13:

    urbem,

    Verg. A. 3, 387:

    illa (templa) deis,

    Ov. F. 1, 708 Burm. ad loc.:

    aggere conposito tumuli,

    Verg. A. 7, 6:

    deletas Thebas,

    Prop. 2, 6, 5.—
    3.
    Of words, to compound:

    vitilitigatores ex vitiis et litigatoribus, Plin. praef. § 32: verba composita (opp. simplicia),

    Quint. 1, 5, 3.—
    4.
    Of writings, speeches, etc.
    a.
    To compose, write, construct (very freq.):

    leges,

    Lucr. 4, 966:

    compone hoc, quod postulo, de argento: de reliquo videro,

    Cic. Verr. 2, 4, 16, § 36:

    quartum librum,

    id. de Or. 2, 55, 224:

    libros,

    id. Fam. 16, 20; Plin. Ep. 9, 9, 1:

    libellos,

    Quint. 12, 8, 5:

    actiones,

    Cic. Att. 6, 1, 8; Quint. 11, 3, 68:

    argumentum,

    Cic. Att. 15, 4, 3:

    edictum eis verbis,

    id. Verr. 2, 1, 45, § 116:

    edictum eorum arbitratu,

    id. ib. 2, 1, 46, §

    119: artes,

    books of instruction, id. Brut. 12, 48; id. Ac. 2, 13, 40:

    artificium,

    id. de Or. 2, 19, 83:

    commentarium consulatus mei,

    id. Att. 1, 19, 10; Quint. 1, 8, 19:

    quarum (litterarum) exemplum,

    Cic. Agr. 2, 20, 53:

    quandam disciplinae formulam,

    id. Ac. 1, 4, 17:

    stipulationum et judiciorum formulas,

    id. Leg. 1, 4, 14:

    interdictum,

    id. Caecin. 21, 59:

    poema,

    id. ad Q. Fr. 3, 1, 4; cf. Hor. Ep. 2, 1, 77; Ov. Tr. 5, 12, 60:

    senatus consultum,

    Cic. Fam. 10, 22, 2:

    testimonium,

    id. Att. 15, 15, 1:

    verba ad religionem deorum immortalium,

    id. Dom. 47, 124:

    de judicialibus causis aliqua,

    Quint. 3, 6, 104:

    aliquid de ratione dicendi, id. prooem. 1: quae de ortu vitaque Scapulae composita erant,

    Tac. A. 16, 14:

    Apion... inmortalitate donari a se scripsit ad quos aliqua conponebat, Plin. praef. § 25: carmen,

    Cic. Mur. 12, 26:

    carmina,

    Tac. Or. 12; id. A. 3, 49:

    epistulas,

    id. ib. 2, 70:

    litteras nomine Marcelli,

    Liv. 27, 28, 4; Tac. A. 11, 20:

    orationem habere ad conciliandos plebis animos conpositam,

    Liv. 1, 35, 2:

    blanditias tremula voce,

    Tib. 1, 2, 91:

    meditata manu verba trementi,

    Ov. M. 9, 521:

    versus,

    Hor. S. 1, 4, 8:

    mollem versum,

    Prop. 1, 7, 19:

    cantus,

    Tib. 1, 2, 53:

    in morem annalium,

    Tac. Or. 22:

    orationes adversus aliquem,

    id. ib. 37:

    litteras ad aliquem,

    id. A. 15, 8; 14, 22:

    probra in Gaium,

    id. ib. 6, 9;

    14, 50: multa et atrocia in Macronem,

    id. ib. 6, 44 (38) et saep.—
    b.
    Transf., of the subjects, etc., treated, to write about, treat, celebrate:

    tuas laudes,

    Tib. 4, 1, 35:

    res gestas,

    Hor. Ep. 2, 1, 251:

    tempora Iliaca,

    Vell. 1, 3, 2:

    bellum Troicum,

    id. 1, 5, 3:

    Juli Africani vitam componendo, spem hominibus fecisti plurium ejus modi librorum,

    Tac. Or. 14:

    veteres populi Romani res,

    id. A. 4, 32:

    Neronis res,

    id. ib. 1, 1; 11, 11.—
    B.
    From the notion of closing.
    1.
    To put away, put aside, put in place:

    armamentis conplicandis, conponendis studuimus,

    i. e. folding up the sails and lowering the masts, Plaut. Merc. 1, 2, 80:

    (tempus) ad componenda armamenta expediendumque remigem,

    Liv. 26, 39, 8:

    vela contrahit malosque inclinat et simul armamenta componens, etc.,

    id. 36, 44, 2:

    arma,

    Hor. C. 4, 14, 52:

    tristes istos conpone libellos,

    put aside, Prop. 1, 9, 13.—
    2.
    To store up, put away, collect:

    nec... Aut conponere opes norant aut parcere parto,

    Verg. A. 8, 317:

    ego conposito securus acervo Despiciam dites,

    Tib. 1, 1, 77;

    so fig.: condo et compono quae mox depromere possim,

    Hor. Ep. 1, 1, 12.— So esp. to preserve, pack, put up fruits, meat, etc., for future use:

    pernas,

    Cato, R. R. 162, 12:

    tergora (suis),

    Col. 12, 55, 2: siccatos coliculos, id. 12, 9, 1:

    caepam in fidelia,

    id. 12, 10, 2:

    herbas,

    id. 12, 13, 2:

    poma,

    id. 12, 47, 5:

    olivas,

    Pall. Nov. 22, 5:

    herbam olla nova,

    Scrib. Comp. 60:

    faenum,

    Dig. 19, 2, 11, § 4:

    fructus in urceis, capsellis,

    ib. 33, 7, 12, §1.—
    3.
    Of the ashes or remains of the dead, to adjust, lay out, to collect and inurn, inter, bury:

    tu mea conpones et dices, ossa, Properti, Haec tua sunt,

    Prop. 2, 24, 35 (3, 19, 19):

    cinerem,

    Ov. F. 3, 547:

    cinerem ossaque,

    Val. Fl. 7, 203:

    sic ego conponi versus in ossa velim,

    Tib. 3, 2, 26.—Hence, in gen., of persons, to bury:

    quem... prope cognatos conpositum cineres,

    Cat. 68, 98:

    omnes composui (meos),

    Hor. S. 1, 9, 28:

    compositi busta avi,

    Ov. F. 5, 426:

    Pisonem Verania uxor... T. Vinium Crispina filia composuere,

    Tac. H. 1, 47:

    componi tumulo eodem,

    Ov. M. 4, 157:

    toro Mortua componar,

    id. ib. 9, 504:

    alto Conpositus lecto,

    Pers. 3, 104:

    aliquem terra,

    Sil. 9, 95.—
    4. a.
    Of things: omnia noctis erant placida composta quiete, Varr. Atac. ap. Sen. Contr. 3, 16:

    cum mare compositum est,

    Ov. A. A. 3, 259:

    aquas,

    id. H. 13, 136:

    fessum tumentes Composuit pelagus ventis patientibus undas,

    Luc. 5, 702.—
    b.
    Of persons:

    nec vigilantibus, sed etiam quiete compositis,

    Quint. 11, 2, 5:

    ubi jam thalamis se conposuere,

    Verg. G. 4, 189:

    defessa membra,

    id. ib. 4, 438:

    si bene conpositus somno vinoque jacebit,

    Ov. Am. 1, 4, 53.—
    5.
    To end strife, confusion, etc., to compose, pacify, allay, settle, calm, appease, quiet, tranquillize, reconcile, etc., that which is disturbed or at variance.
    a.
    With personal object:

    aversos amicos,

    Hor. S. 1, 5, 29:

    ceteros clementia,

    Tac. A. 12, 55:

    comitia praetorum,

    id. ib. 14, 28; id. H. 1, 85:

    juvenes concitatos,

    Quint. 1, 10, 32; cf.:

    barbarum animos,

    Tac. A. 14, 39:

    gentem,

    Sil. 17, 356.—Esp. of the mind:

    prima (pars philosophiae) conponit animum,

    Sen. Ep. 89, 9:

    argumentum conpositae mentis,

    id. ib. 2, 1; Cels. 3, 18; Sil. 11, 352:

    mentem somno,

    id. 3, 162:

    religio saevas componit mentis,

    id. 13, 317.—
    b.
    Of places, countries, etc.:

    C. Caesar componendae Armeniae deligitur,

    Tac. A. 2, 4:

    Campaniam,

    id. H. 4, 3:

    Daciam,

    id. ib. 3, 53.—
    c.
    With abstr. or indef. objects:

    si possum hoc inter vos conponere,

    Plaut. Curc. 5, 3, 23; cf.:

    vides, inter nos sic haec potius cum bona Ut componamus gratia quam cum mala?

    Ter. Phorm. 4, 3, 17:

    gaudens conponi foedere bellum,

    Verg. A. 12, 109; so,

    bellum,

    Sall. J. 97, 2; Nep. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Vell. 2, 25, 1; Asin. ap. Cic. Fam. 10, 33, 3:

    bella,

    Tac. A. 3, 56:

    cum vellet pro communi amico controversias regum componere,

    Caes. B. C. 3, 109:

    uti per colloquia omnes controversiae componantur,

    id. ib. 1, 9 fin.:

    curas,

    Verg. A. 4, 341; Sil. 12, 682:

    lites,

    Verg. E. 3, 108:

    seditionem civilem,

    Suet. Caes. 4:

    statum Orientis,

    id. Calig. 1:

    Romanus Ardeae turbatas seditione res... composuit,

    Liv. 4, 10, 6; 3, 53, 1:

    legatorum res et bello turbatas,

    id. 45, 16, 2:

    res Germanicas,

    Suet. Vit. 9:

    discordias,

    Tac. H. 4, 50:

    compositis praesentibus,

    id. A. 1, 45:

    odia et certamina,

    id. ib. 15, 2.—Less freq. transf., with the result as object:

    pacem componi volo Meo patri cum matre,

    Plaut. Merc. 5, 2, 113:

    si pax cum Carthaginiensibus componi nequisset,

    Liv. 30, 40, 13:

    at me conposita pace fefellit Amor,

    Prop. 2, 2, 2:

    pax circa Brundusium composita,

    Vell. 2, 75, 3:

    pacem cum Pyrrho,

    Just. 18, 2, 6; cf. D. 2. infra.—
    d.
    Absol.:

    coheredes mei conponere et transigere cupiebant,

    Plin. Ep. 5, 1, 7; and so impers. pass.:

    posteaquam id quod maxime volui fieri non potuit, ut componeretur,

    Cic. Rosc. Am. 47, 136:

    Pompei summam esse... voluntatem, ut componeretur atque ab armis discederetur,

    Caes. B. C. 3, 16.—
    C. 1.
    In gen., to arrange, adjust, order, set in order:

    aulaeis se superbis Aurea sponda, of one's attitude on a couch,

    Verg. A. 1, 697:

    ad ictum militaris gladii conposita cervice,

    Sen. Cons. Marc. 26, 2:

    diductis aedificia angulis vidimus moveri iterumque conponi,

    id. Q. N. 6, 30, 4:

    si ad rem pertinet, quomodo caelo adfecto conpositisque sideribus quodque animal oriatur,

    Cic. Div. 2, 47, 98:

    tibi enim gratias agebat, quod signa componenda suscepisses,

    id. Att. 4, 9, 1.—
    2.
    Esp., milit. t. t.:

    se ad confligendum, Sisenn. ap. Non p. 257, 13: exercitum in hibernaculis, Sali J. 103, 1: in secunda (acie) cohortis, id. H. inc. Fragm. 44 Dietsch: stabant conpositi suis quisque ordinibus (opp. incompositi),

    Liv. 44, 38, 11:

    conpositi numero in turmas,

    Verg. A. 11, 599:

    cunctos licentia vagos compositus invadit = compositis ordinibus,

    Tac. H. 4, 35:

    agmen,

    id. ib. 2, 89; 5, 1; id. A. 12, 16:

    ordines,

    id. H. 4, 33:

    vagos paventesque Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

    id. ib. 3, 35:

    pugnae exercitum,

    id. A. 13, 40:

    auxilia in numerum legionis,

    id. ib. 2, 80 Nipp. ad loc.:

    equitem per turmas,

    id. ib. 15, 29:

    insidias in montibus,

    Just. 1, 3, 11.—
    3.
    Of the order of words in language: quam lepide lexeis compostae! ut tesserulae omnes Arte pavimento atque emblemate vermiculato, Lucil. ap. Cic. de Or. 3, 43, 171; id. ap. Cic. Or. 44, 149; cf. id. ib. sq.:

    ut aptior sit oratio, ipsa verba compone,

    id. Brut. 17, 68.—
    4.
    With reference to orderly appearance, etc., of the clothing, hair; the expression of the countenance, etc., to lay, smooth, adjust:

    suon quisque loco'st? Vide capillum, satin compositu'st commode?

    Plaut. Most. 1, 3, 97:

    composito et delibuto capillo,

    Cic. Rosc. Am. 46, 135:

    comas,

    Ov. R. Am. 679:

    crines,

    Verg. G. 4, 417:

    ne turbarentur comae, quas componi, etc.,

    Quint. 11, 3, 148:

    togam,

    to lay in proper folds, Hor. S. 2, 3, 77; Quint. 11, 3, 156; cf.:

    nec tamen ante adiit... Quam se composuit, quam circumspexit amictus,

    Ov. M. 4, 318:

    pulvinum facili manu,

    id. A. A. 1, 160; cf.

    torum,

    id. F. 3, 484:

    jam libet componere voltus,

    id. M. 13, 767:

    vultu composito, ne laeti excessu principis, etc.,

    Tac. A. 1, 7; Plin. Ep. 3, 16, 5; cf.:

    (Tiberius) compositus ore,

    id. ib. 2, 34:

    vultum natura horridum... efferabat, componens ad speculum in omnem terrorem,

    distorting, Suet. Calig. 50.—
    5.
    In gen., to adjust, arrange, regulate, for the expression of something, or to accord with something; usu. ad aliquid:

    ad abstinentiam rursus, non secus ac modo ad balineum animum vultumque conposui,

    Plin. Ep. 7, 1, 6:

    orationis ipsius vultus ad id, quod efficere intendimus, compositus,

    Quint. 9, 1, 21:

    utraque manu ad modum aliquid portantium composita,

    id. 11, 3, 120:

    ge. stum oratoris ad similitudinem saltationis,

    id. 1, 11, 19:

    figuram ad imitationem alterius scripturae,

    id. 9, 2, 34:

    nec ad votum composita civitas,

    Tac. Or. 41:

    cuncta ad decorem inperi conposita,

    id. H. 1, 71:

    cunctis ad tristitiam conpositis,

    id. A. 3, 1. —Less freq. with dat.:

    voltus conponere famae Taedet,

    to adapt, Tib. 4, 7, 9:

    venturis carbasa ventis,

    Luc. 3, 596:

    me quoque mittendis rectum componite telis,

    id. 3, 717. —With in:

    Nero itinera urbis... veste servili in dissimulationem sui compositus pererrabat,

    disguised, made up, Tac. A. 13, 25. —
    D. (α).
    With acc.:

    ego itinera sic composueram, ut Nonis Quinctilibus Puteolis essem,

    Cic. Att. 15, 26, 3:

    quod adest memento Componere aequus,

    Hor. C. 3, 29, 33:

    conposita atque constituta re publica,

    Cic. Leg. 3, 18, 42:

    necdum compositis maturisve satis consiliis,

    Liv. 4, 13, 5:

    (diem) totum in consideranda causa componendaque posuisse,

    Cic. Brut. 22, 87:

    tempus in cognoscendis componendisque causis consumere,

    id. Or. 42, 143:

    ex sententia omnibus rebus paratis conpositisque,

    Sall. J. 43, 5; 94, 1:

    in senatu cuncta longis aliorum principatibus composita statim decernuntur,

    Tac. H. 2, 55:

    dum quae forent firmando Neronis imperio componuntur,

    id. A. 12, 68.—
    (β).
    With ad or in and acc. of the purpose for which, or the example according to which, etc.:

    cum alteri placeat auspicia ista ad utilitatem esse rei publicae conposita,

    Cic. Leg. 2, 13, 32:

    omnia ad voluptatem multitudinis inperitae,

    Quint. 10, 1, 43:

    animum ad omnes casus,

    id. 12, 9, 20; Val. Fl. 1, 321:

    satis igitur in hoc nos componet multa scribendi exercitatio,

    Quint. 9, 4, 114:

    cultum victumque non ad nova exempla conponere, sed ut majorum mores suadent,

    Sen. Tranq. 9, 2. —
    2. (α).
    In gen.: eum allegaverunt, suom qui servom diceret Cum auro esse apud me: conposita est fallacia, [p. 393] Ut, etc., Plaut. Poen. 3, 5, 29:

    quin jam virginem Despondi: res composita'st,

    Ter. Ad. 4, 7, 17:

    ita causa componitur, ut item palaestritae Bidini peterent ab Epicrate hereditatem,

    Cic. Verr. 2, 2, 22, § 54:

    societatem praedarum cum latronibus conposuisse,

    Sall. H. 4, 11 Dietsch:

    crimen ab inimicis Romae conpositum,

    Cic. Verr. 2, 3, 61, § 141:

    conpositis inter se rebus,

    Sall. J. 66, 2:

    ita conposito dolo digrediuntur,

    id. ib. 111, 4:

    conposito jam consilio,

    Liv. 3, 53, 3: ceteri proditores ea quae composita erant exspectabant;

    convenerat autem, etc.,

    id. 25, 9, 8:

    sub noctem susurri Composita repetantur hora,

    Hor. C. 1, 9, 20:

    ictum jam foedus, et omnes Conpositae leges,

    Verg. A. 12, 315:

    compositis notis,

    Tib. 1, 2, 22:

    crimen ac dolum ultro,

    Tac. H. 1, 34:

    proditionem,

    id. ib. 2, 100:

    seditionem,

    id. ib. 4, 14:

    insidias,

    id. ib. 5, 22; id. A. 12, 54; 13, 47: pacem componere, v. B. 5. supra.—
    (β).
    With rel.-clause:

    cum summa concordia, quos dimitterent, quos retinerent, composuerunt,

    Liv. 40, 40, 14.—
    (γ).
    With inf.:

    ii, secretis conloquiis conponunt Gallos concire,

    Tac. A. 3, 40.—
    (δ).
    Pass. impers.:

    ut domi compositum cum Marcio erat,

    Liv. 2, 37, 1.—
    (ε).
    With ut and subj.:

    compositum inter ipsos ut Latiaris strueret dolum,

    Tac. A. 4, 68; cf. P. a. subst.
    3.
    In gen., to feign, invent, devise, contrive, in order to deceive or delude, etc.: composita dicta, Att. ap. Non. p. 260, 22 (Trag. Rel. v. 47 Rib.):

    ne tu istic hodie malo tuo conpositis mendaciis Advenisti,

    Plaut. Am. 1, 1, 211:

    nec bene mendaci risus conponitur ore,

    Tib. 3, 6, 35 (3, 7, 3):

    sed vobis facile'st verba et conponere fraudes,

    Prop. 2, 9, 31:

    insidias in me conponis inanes,

    id. 2, 32 (3, 30), 19:

    compositas insidias fatoque evitatas ementitur,

    Tac. A. 13, 47:

    si haec fabulosa et composita videntur,

    id. Or. 12; id. Agr. 40:

    quae ut augendae famae composita, sic reliqua non in obscuro habentur,

    id. A. 15, 16; cf.:

    vetustatem, ut cetera, in majus conponentem altores Jovis celebravisse,

    exaggerating, Sall. H. 3, 60 Dietsch.— Part. perf. with in and acc., pretending, assuming the appearance or expression:

    (Domitianus) paratus simulatione, in adrogantiam compositus audiit preces,

    Tac. Agr. 42:

    is in maestitiam compositus,

    id. H. 2, 9; 1, 54:

    in securitatem,

    id. A. 3, 44.—Rarely with ad:

    tunc compositus ad maestitiam,

    Tac. A. 13, 20.— Hence, P. a.: compŏsĭtus ( - postus), a, um.
    A.
    Well-arranged, ordered, or constituted, orderly, regular:

    quae (injuria) dum foris sunt, nil videtur mundius, Nec magis compositum quicquam nec magis elegans,

    Ter. Eun. 5, 4, 13: admiratus sum... sunchusin litterularum, quae solent tuae compositissimae et clarissimae esse, Cic. Att. 6, 9, 1:

    acrior impetu atque animis quam compositior ullo ordine pugna fuit,

    Liv. 28, 22, 13:

    intellegitur, etiamsi non adjecero, conpositum ordinatumque fore talem virum,

    Sen. Vit. Beat. 8, 3:

    composita et quieta et beata respublica,

    Tac. Or. 36. —Of writings:

    quare in his quoque libris erant eadem aliqua... omnia vero compositiora et elaborata,

    Quint. 1, pr. § 8; cf.:

    illa quae curam fatentur et ficta atque composita videri etiam volunt,

    elaborate, id. 8, pr. § 23.— Transf., of the orator himself:

    si aut compositi oratoris bene structam collocationem dissolvas permutatione verborum,

    Cic. Or. 70, 232.—
    B.
    Fitly disposed for any purpose, prepared, apt, fit, adapted, qualified, suitable, ready:

    perficiam ut nemo umquam paratior, vigilantior, compositior ad judicium venisse videatur,

    Cic. Verr. 1, 1, 11; so,

    equus bene natura compositus,

    Auct. Her. 4, 46, 59.— With ad or in and acc., or with dat.:

    arte quadam ab juventa in ostentationem (virtutum) compositus,

    Liv. 26, 19, 3 Weissenb. ad loc.:

    alius historiae magis idoneus, alius compositus ad carmen,

    Quint. 2, 8, 7:

    aeque in adulationem compositus (sacerdos),

    Curt. 4, 7, 26:

    (Attici) non maxime ad risum compositi,

    Quint. 6, 3, 18:

    natura atque arte compositus alliciendis etiam Muciani moribus,

    Tac. H. 2, 5.—
    C.
    Quiet, peaceful, undisturbed, calm, composed, unimpassioned, etc.:

    ut peractis quae agenda fuerint salvo jam et composito die possis ibi manere,

    Plin. Ep. 2, 17, 2:

    lenis et nitidi et compositi generis amatores,

    Quint. 10, 1, 44:

    actio,

    id. 11, 3, 110:

    aetas,

    mature, sedate, Tac. A. 13, 1: adfectus mites atque compositi, Quint. 6, 2, 9:

    supercilium (opp. erectum),

    id. 11, 3, 74:

    repetitio eorum (civium) labefactabat compositam civitatem,

    Flor. 3, 23, 3.—
    D.
    Compound, composite, made up of parts (opp. simplex):

    verba,

    Quint. 1, 5, 3; 1, 6, 38; 7, 9, 5:

    voces,

    id. 1, 5, 65; cf. id. 1, 5, 9; 2, 12, 3.—Hence, subst.: compŏsĭtum ( conp-), i, n., that which is agreed, an agreement, compact, etc.; only abl. in the phrases,
    (α).
    Ex composito, according to agreement, by agreement, in concert, Sall. H. 2, 12 Dietsch:

    tum ex composito orta vis,

    Liv. 1, 9, 10; 5, 14, 2; 36, 25, 1; 40, 48, 4; Suet. Claud. 37; Tac. H. 4, 66.—
    (β).
    De composito, by agreement, App. Mag. 1, p. 273; and,
    (γ).
    More rarely in the same sense, composito alone, Ter. Phorm. 5, 1, 29; Nep. Dat. 6, 6; Verg. A. 2, 129.—Hence also adv.: compŏsĭtē ( conp-), in an orderly, regular, or skilful manner, orderly, regularly, properly (class. but rare;

    not in Quint.): ambulare,

    Col. 6, 2, 5:

    indutus,

    Gell. 1, 5, 2:

    composite et apte dicere,

    Cic. Or. 71, 236:

    composite, ornate, copiose eloqui,

    id. De Or. 1, 11, 48:

    composite atque magnifice casum reipublicae miserati,

    Sall. C. 51, 9:

    bene et composite disseruit,

    id. Ib. 52.— Comp.:

    compositius cuncta quam festinantius agerent,

    Tac. A. 15, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > conpositum

  • 16 pudenda

    pŭdĕo, ŭi, or pŭdĭtum est, ēre ( dep. form pudeatur, Petr. 47, 4), 2, v. a. and n. [root pu-, pav-, to strike; Sanscr. paviram, weapon; cf. pavire (puvire), tripudium, etc.], to make or be ashamed, to feel shame; to be influenced or restrained by shame or by respect for a person or thing.—In the verb. finit. extremely rare:

    ita nunc pudeo,

    Plaut. Cas. 5, 2, 3:

    siquidem te quicquam, quod facis, pudet,

    id. Mil. 3, 1, 30; Ter. Ad. 1, 2, 4:

    idne pudet te, quia, etc.,

    Plaut. Ep. 1, 2, 4:

    pudet, quod prius non puditum umquam est,

    id. Cas. 5, 2, 4.—In plur.:

    non te haec pudent?

    Ter. Ad. 4, 7, 36:

    semper metuet, quem Saeva pudebunt,

    Luc. 8, 495.—Chiefly used as a verb. impers., pudet, ŭit, or pudĭtum est, one is or feels ashamed, it causes a feeling of shame, etc; constr. aliquem alicujus rei, or with a subj.-clause:

    quos, cum nihil refert, pudet: ubi pudendum est, ibi eos deserit pudor, cum usus est, ut pudeat,

    Plaut. Ep. 2, 1, 1 sq.:

    fratris me Pudet,

    Ter. Ad. 3, 3, 38; id. Heaut. 2, 3, 19:

    sunt homines, quos infamiae suae neque pudeat neque taedeat,

    Cic. Verr. 1, 12, 35:

    pudet me non tui quidem, sed Chrysippi, etc.,

    id. Div. 2, 15, 35:

    cujus eos non pudere demiror,

    id. Phil. 10, 10, 22:

    ceteros pudeat, si qui, etc.... me autem quid pudeat?

    id. Arch. 6, 12; Ov. M. 7, 617:

    cicatricum et sceleris pudet,

    Hor. C. 1, 35, 33:

    nam pudet tanti mali,

    id. Epod. 11, 7; Plaut. Bacch. 3, 1, 12:

    tum puderet vivos, tamquam puditurum esset exstinctos,

    Plin. 36, 15, 24, § 108:

    deūm me hercle atque hominum pudet,

    before gods and men, Plaut. Trin. 4, 2, 67; Liv. 3, 19, 7.—With subj.-clause:

    pudet Dicere hac praesente verbum turpe: at te id nullo modo Facere puduit,

    Ter. Heaut. 5, 4, 20:

    puderet me dicere non intellegere, si, etc.,

    Cic. N. D. 1, 39, 109:

    servire aeternos non puduisse deos?

    Tib. 2, 3, 30: nec lusisse pudet sed non incidere [p. 1486] ludum, Hor. Ep. 1, 14, 36:

    scripta pudet recitare,

    id. ib. 1, 19, 42:

    nonne esset puditum, legatum dici Maeandrium?

    Cic. Fl. 22, 52.—With supine:

    pudet dictu,

    Tac. Agr. 32.—In the gerund:

    non enim pudendo, sed non faciendo id, quod non decet, impudentiae nomen effugere debemus,

    Cic. de Or. 1, 26, 120:

    inducitur ad pudendum,

    id. Brut. 50, 188.—Hence,
    A.
    pŭdens, entis, P. a., shamefaced, bashful, modest (class.):

    muta pudens est,

    Lucr. 4, 1164:

    pudens et probus filius,

    Cic. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    cur nescire, pudens prave, quam discere malo?

    Hor. A. P. 88:

    nihil pudens, nihil pudicum in eo apparet,

    Cic. Phil. 3, 11, 28; id. Verr. 2, 1, 1, § 2:

    animus,

    Ter. Heaut. 1, 1, 68:

    pudens et liberalis risus,

    Auct. Her. 3, 13, 23.— Comp., Cic. Pis. 17.— Sup.:

    homo,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    vir,

    id. Fl. 20:

    femina,

    id. Verr. 2, 1, 37, § 94.— Adv.: pŭdenter, modestly, bashfully, Afran. ap. Charis. p. 190 P.; Cic. Quint. 11, 39; id. Vatin. 2, 6:

    sumere,

    Hor. Ep. 1, 17, 44; id. A. P. 51.— Comp.:

    pudentius accedere,

    Cic. de Or. 2, 89, 364; Gell. 12, 11, 5. — Sup.:

    pudentissime aliquid petere,

    Cic. Att. 16, 15, 5.—
    B.
    pŭdendus, a, um, P. a., of which one ought to be ashamed, shameful, scandalous, disgraceful, abominable (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    ut jam pudendum sit honestiora decreta esse legionum quam senatus,

    Cic. Phil. 5, 2, 4:

    vita,

    Ov. P. 2, 2, 108:

    vulnera,

    Verg. A. 11, 55:

    causa,

    Ov. H. 5, 98:

    parentes,

    Suet. Vit. 2:

    negotiationes vel privato pudendas exercere,

    id. Vesp. 16:

    pudenda miserandaque oratio,

    id. Tib. 65:

    pudenda dictu spectantur,

    Quint. 1, 2, 8; cf.:

    pudendumque dictu, si, etc.,

    id. 6, 4, 7:

    luxus,

    Tac. A. 3, 53:

    hoc quoque animal (sc. blatta) inter pudenda est,

    Plin. 29, 6, 39, § 140:

    proh cuncta pudendi!

    wholly shameful! Sil. 11, 90:

    membra,

    the parts of shame, the privy parts, Ser. Samm. 36, 681.—
    2.
    Subst.: pŭdenda, ōrum, n. (sc. membra).
    a.
    The private parts (post-class.), Aus. Per. Odyss. 6; id. Idyll. 6, 85; Aug. Civ. Dei, 14, 17; Sen. ad Marc. 22, 1; Vulg. Nah. 3, 5.—
    b.
    The breech, fundament, Min. Fel. Oct. 28 med.

    Lewis & Short latin dictionary > pudenda

  • 17 pudeo

    pŭdĕo, ŭi, or pŭdĭtum est, ēre ( dep. form pudeatur, Petr. 47, 4), 2, v. a. and n. [root pu-, pav-, to strike; Sanscr. paviram, weapon; cf. pavire (puvire), tripudium, etc.], to make or be ashamed, to feel shame; to be influenced or restrained by shame or by respect for a person or thing.—In the verb. finit. extremely rare:

    ita nunc pudeo,

    Plaut. Cas. 5, 2, 3:

    siquidem te quicquam, quod facis, pudet,

    id. Mil. 3, 1, 30; Ter. Ad. 1, 2, 4:

    idne pudet te, quia, etc.,

    Plaut. Ep. 1, 2, 4:

    pudet, quod prius non puditum umquam est,

    id. Cas. 5, 2, 4.—In plur.:

    non te haec pudent?

    Ter. Ad. 4, 7, 36:

    semper metuet, quem Saeva pudebunt,

    Luc. 8, 495.—Chiefly used as a verb. impers., pudet, ŭit, or pudĭtum est, one is or feels ashamed, it causes a feeling of shame, etc; constr. aliquem alicujus rei, or with a subj.-clause:

    quos, cum nihil refert, pudet: ubi pudendum est, ibi eos deserit pudor, cum usus est, ut pudeat,

    Plaut. Ep. 2, 1, 1 sq.:

    fratris me Pudet,

    Ter. Ad. 3, 3, 38; id. Heaut. 2, 3, 19:

    sunt homines, quos infamiae suae neque pudeat neque taedeat,

    Cic. Verr. 1, 12, 35:

    pudet me non tui quidem, sed Chrysippi, etc.,

    id. Div. 2, 15, 35:

    cujus eos non pudere demiror,

    id. Phil. 10, 10, 22:

    ceteros pudeat, si qui, etc.... me autem quid pudeat?

    id. Arch. 6, 12; Ov. M. 7, 617:

    cicatricum et sceleris pudet,

    Hor. C. 1, 35, 33:

    nam pudet tanti mali,

    id. Epod. 11, 7; Plaut. Bacch. 3, 1, 12:

    tum puderet vivos, tamquam puditurum esset exstinctos,

    Plin. 36, 15, 24, § 108:

    deūm me hercle atque hominum pudet,

    before gods and men, Plaut. Trin. 4, 2, 67; Liv. 3, 19, 7.—With subj.-clause:

    pudet Dicere hac praesente verbum turpe: at te id nullo modo Facere puduit,

    Ter. Heaut. 5, 4, 20:

    puderet me dicere non intellegere, si, etc.,

    Cic. N. D. 1, 39, 109:

    servire aeternos non puduisse deos?

    Tib. 2, 3, 30: nec lusisse pudet sed non incidere [p. 1486] ludum, Hor. Ep. 1, 14, 36:

    scripta pudet recitare,

    id. ib. 1, 19, 42:

    nonne esset puditum, legatum dici Maeandrium?

    Cic. Fl. 22, 52.—With supine:

    pudet dictu,

    Tac. Agr. 32.—In the gerund:

    non enim pudendo, sed non faciendo id, quod non decet, impudentiae nomen effugere debemus,

    Cic. de Or. 1, 26, 120:

    inducitur ad pudendum,

    id. Brut. 50, 188.—Hence,
    A.
    pŭdens, entis, P. a., shamefaced, bashful, modest (class.):

    muta pudens est,

    Lucr. 4, 1164:

    pudens et probus filius,

    Cic. Verr. 2, 3, 69, § 161:

    cur nescire, pudens prave, quam discere malo?

    Hor. A. P. 88:

    nihil pudens, nihil pudicum in eo apparet,

    Cic. Phil. 3, 11, 28; id. Verr. 2, 1, 1, § 2:

    animus,

    Ter. Heaut. 1, 1, 68:

    pudens et liberalis risus,

    Auct. Her. 3, 13, 23.— Comp., Cic. Pis. 17.— Sup.:

    homo,

    Cic. Caecin. 35, 102:

    vir,

    id. Fl. 20:

    femina,

    id. Verr. 2, 1, 37, § 94.— Adv.: pŭdenter, modestly, bashfully, Afran. ap. Charis. p. 190 P.; Cic. Quint. 11, 39; id. Vatin. 2, 6:

    sumere,

    Hor. Ep. 1, 17, 44; id. A. P. 51.— Comp.:

    pudentius accedere,

    Cic. de Or. 2, 89, 364; Gell. 12, 11, 5. — Sup.:

    pudentissime aliquid petere,

    Cic. Att. 16, 15, 5.—
    B.
    pŭdendus, a, um, P. a., of which one ought to be ashamed, shameful, scandalous, disgraceful, abominable (mostly poet. and in post-Aug. prose):

    ut jam pudendum sit honestiora decreta esse legionum quam senatus,

    Cic. Phil. 5, 2, 4:

    vita,

    Ov. P. 2, 2, 108:

    vulnera,

    Verg. A. 11, 55:

    causa,

    Ov. H. 5, 98:

    parentes,

    Suet. Vit. 2:

    negotiationes vel privato pudendas exercere,

    id. Vesp. 16:

    pudenda miserandaque oratio,

    id. Tib. 65:

    pudenda dictu spectantur,

    Quint. 1, 2, 8; cf.:

    pudendumque dictu, si, etc.,

    id. 6, 4, 7:

    luxus,

    Tac. A. 3, 53:

    hoc quoque animal (sc. blatta) inter pudenda est,

    Plin. 29, 6, 39, § 140:

    proh cuncta pudendi!

    wholly shameful! Sil. 11, 90:

    membra,

    the parts of shame, the privy parts, Ser. Samm. 36, 681.—
    2.
    Subst.: pŭdenda, ōrum, n. (sc. membra).
    a.
    The private parts (post-class.), Aus. Per. Odyss. 6; id. Idyll. 6, 85; Aug. Civ. Dei, 14, 17; Sen. ad Marc. 22, 1; Vulg. Nah. 3, 5.—
    b.
    The breech, fundament, Min. Fel. Oct. 28 med.

    Lewis & Short latin dictionary > pudeo

  • 18 Secunda

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > Secunda

  • 19 secunda

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > secunda

  • 20 secundae

    1.
    sĕcundus, a, um, adj. [sequor], following.
    A.
    (Acc. to sequor, I. B. 2.)
    1.
    Prop., the following in time or order, the next to the first, the second (cf.: alter, proximus); absol.: si te secundo lumine hic offendero, the next morning, Enn. ap. Cic. Att. 7, 26, 1: de tribus unum esset optandum...optimum est facere; secundum, nec facere nec pati;

    miserrimum digladiari semper, etc.,

    the next best, Cic. Rep. 3, 14, 23; cf.:

    id secundum erat de tribus,

    id. Or. 15, 50:

    aliquem obligare secundo sacramento, priore amisso, etc.,

    id. Off. 1, 11, 36; cf.:

    prioribus equitum partibus secundis additis,

    id. Rep. 2, 20, 36:

    Roma condita est secundo anno Olympiadis septimae,

    id. ib. 2, 10, 18:

    Olympias secunda et sexagesima,

    id. ib. 2, 15, 28:

    oriens incendium belli Punici secundi,

    id. ib. 1, 1, 1: aliquem secundum heredem instituere, the second or substituted heir, if the first-named die or refuse the inheritance, id. Fam. 13, 61; so,

    heres,

    Hor. S. 2, 5, 48; Inscr. Orell. 3416:

    mensa,

    the second course, dessert, Cic. Att. 14, 6, 2; 14, 21, 4; Cels. 1, 2 fin.; Plin. 9, 35, 58, § 120; 19, 8, 53, § 167; Verg. G. 2, 101; Hor. S. 2, 2, 121:

    Germania,

    Lower Germany, Amm. 15, 8, 19.— Subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. membranae), the after-birth, secundines:

    partus,

    Cels. 7, 29 fin.:

    non magis pertinere quam secundas ad editum infantem,

    Sen. Ep. 92, 34; Col. 7, 7, 4; Plin. 27, 4, 13, § 30; 30, 14, 43, § 123:

    secundae partūs,

    id. 9, 13, 15, § 41; 20, 6, 23, § 51; 20, 11, 44, § 115.—
    2.
    Trop.
    a.
    Following, next, second in rank, value, etc.; with ad:

    quorum ordo proxime accedit, ut secundus sit ad regium principatum,

    Cic. Fin. 3, 16, 52.—With ab:

    potentiā secundus a rege,

    Hirt. B. Alex. 66;

    with which cf.: secundus a Romulo conditor urbis Romanae,

    Liv. 7, 1 fin.; and:

    Ajax, heros ab Achille secundus,

    Hor. S. 2, 3, 193:

    qui honos secundus a rege erat,

    Just. 18, 4, 5.— Absol.: nil majus generatur ipso (Jove), Nec viget quicquam simile aut secundum, Hor. C. 1, 12, 18:

    tu (Juppiter) secundo Caesare regnes,

    id. ib. 1, 12, 51; corresp. to maxime:

    maxime vellem...secundo autem loco, etc.,

    Cic. Phil. 8, 10, 31; cf.:

    me maxime consolatur spes, etc....facile secundo loco me consolatur recordatio, etc.,

    id. Fam. 1, 6, 1 sq.:

    cotes Creticae diu maximam laudem habuere, secundam Laconicae,

    Plin. 36, 22, 47, § 164.—With dat.:

    nulli Campanorum secundus vinctus ad mortem rapior,

    Liv. 23, 10, 7 Weissenb. ad loc.:

    regio spatio locorum nulli earum gentium secunda,

    Curt. 5, 10, 3; Vell. 2, 76, 1:

    secundus sibi, non par,

    Just. 11, 12, 14:

    secunda nobilitas Falerno agro,

    id. 14, 6, 8, § 62:

    bonitas amomo pallido,

    id. 12, 13, 28, § 48.—With abl., Hirt. B. Alex. 66; cf. supra.—
    b.
    With the prevailing idea of subjection or inferiority, secondary, subordinate, inferior; absol.:

    secundae sortis ingenium,

    only of the second grade, Sen. Ep. 52, 3:

    moneri velle ac posse secunda virtus est,

    id. Ben. 5, 25, 4; cf.:

    (servi) quasi secundum hominum genus sunt,

    Flor. 3, 20, 1:

    vivit siliquis et pane secundo (i. e. secundario),

    Hor. Ep. 2, 1, 123 (cf.:

    secundarius panis,

    Plin. 18, 10, 20, § 89; Suet. Aug. 76):

    tenue argentum venaeque secundae,

    Juv. 9, 31:

    haec fuit altera persona Thebis, sed tamen secunda ita, ut proxima esset Epaminondae,

    Nep. Pel. 4, 3. —With abl.:

    haud ulli veterum virtute secundus,

    inferior, Verg. A. 11, 441.—With inf.:

    nec vertere cuiquam Frena secundus Halys,

    Stat. Th. 2, 574.—Esp., in phrase partes secundae, second parts, inferior parts:

    in actoribus Graecis, ille qui est secundarum aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 48:

    ut credas partis mimum tractare secundas,

    Hor. Ep. 1, 18, 14.—With ab:

    hic erit a mensis fine secunda dies,

    the last day but one of the month, Ov. F. 1, 710. —As subst.: sĕcundae, ārum, f. (sc. partes), the second or inferior parts:

    Spinther secundarum tertiarum Pamphilus,

    Plin. 7, 12, 10, § 54; Inscr. Orell. 2644:

    Q. Arrius, qui fuit M. Crassi quasi secundarum,

    Cic. Brut. 69, 242; so,

    secundas sortiri,

    Sen. Ben. 2, 29, 3:

    ferre,

    Hor. S. 1, 9, 46:

    deferre alicui,

    Quint. 10, 1, 53:

    agere,

    Sen. Ira, 3, 8, 6.—
    B.
    (Acc. to sequor, II.)
    1.
    Prop., naut. t. t., of currents of water, etc., favorable, fair (as following the course of the vessel):

    secundo flumine ad Lutetiam iter facere coepit,

    i. e. down the stream, Caes. B. G. 7, 58; so,

    Tiberi,

    Liv. 5, 46:

    amni,

    Verg. G. 3, 447:

    fluvio,

    id. A. 7, 494:

    aqua,

    Liv. 21, 28; cf.:

    totā rate in secundam aquam labente,

    with the current, id. 21, 47:

    et ventum et aestum uno tempore nactus secundum,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; so,

    aestu,

    Liv. 23, 41:

    mari,

    id. 29, 7; and, poet.:

    (Neptunus) curru secundo,

    speeding along, Verg. A. 1, 156:

    secundo amne,

    Curt. 4, 7, 9:

    navigatio,

    Tac. A. 2, 8.—Esp., of winds:

    in portum vento secundo, velo passo pervenit,

    Plaut. Stich. 2, 2, 45; cf.:

    cum videam navem secundis ventis cursum tenentem suum,

    Cic. Planc. 39, 94; so,

    ventus,

    Caes. B. G. 4, 23 fin.; Hor. C. 2, 10, 23; id. Ep. 2, 1, 102; cf.

    aquilo,

    id. ib. 2, 2, 201.— Sup.:

    cum secundissimo vento cursum teneret,

    Cic. N. D. 3, 34, 83.—Of sails (trop.):

    des ingenio vela secunda meo,

    Ov. F. 3, 790.—
    2.
    Transf., with, according to any thing: austri anniversarii secundo sole flant, i. e. according to the course of the sun, Nigid. ap. Gell. 2, 22, 31: squama secunda (opp. adversa), as we say, with the grain, i. e. so as to offer no resistance to the hand when it is passed from the head to the tail, id. ap. Macr. S. 2, 12.—
    3.
    Trop., favorable, propitious, fortunate (opp. adversus); absol.:

    secundo populo aliquid facere,

    with the consent of the people, Cic. Tusc. 2, 1, 4; so,

    concio,

    id. Agr. 2, 37, 101; cf.:

    voluntas concionis,

    id. Att. 1, 19, 4:

    admurmurationes cuncti senatūs,

    id. Q. Fr. 2, 1, 3: rumor, Enn. ap. Non. 385, 17 (Ann. v. 260 Vahl.); Hor. Ep. 1, 10, 9:

    clamor,

    Verg. A. 5, 491:

    aures,

    Liv. 6, 40; 33, 46; 42, 28:

    praesentibus ac secundis diis,

    id. 7, 26; so,

    dis auspicibus et Junone secundā,

    Verg. A. 4, 45; and:

    secundo Marte ruat,

    id. ib. 10, 21:

    adi pede sacra secundo,

    id. ib. 8, 302;

    10, 255: auspicia,

    Cic. Div. 1, 15, 27; cf. avis, Enn. ap. Cic. Div. 1, 48, 107 (Ann. v. 82 Vahl.); and in poet. hypallage:

    haruspex,

    Verg. A. 11, 739: scitus, secunda loquens in tempore, Enn. ap. Gell. 12, 4, 3 (Ann. v. 251 Vahl.): res (opp. adversae), Cic. Off. 1, 26, 90;

    so,

    id. Lael. 5, 17; 6, 22; id. Att. 4, 2, 1; Hor. S. 2, 8, 74; cf.

    fortunae (opp. adversae),

    Cic. Sull. 23, 66;

    and tempora (opp. adversi casus),

    Auct. Her. 4, 17, 24; so, res, Enn. ap. Fest. p. 257 Müll. (Ann. v. 357 Vahl.); Ter. Heaut. 2, 2, 1; Cic. N. D. 3, 36, 88 (with prosperitates); Verg. A. 10, 502; Hor. Ep. 1, 10, 30: fortunae, Cato ap. Fest. s. v. parsi, p. 242 Müll.; Plaut. Stich. 2, 1, 28:

    proelia,

    Caes. B. G. 3, 1:

    motus Galliae,

    successful, id. ib. 7, 59; and:

    belli exitus,

    Hor. C. 4, 14, 38:

    consilium,

    Caes. B. C. 3, 42:

    labores,

    Hor. C. 4, 4, 45.— Comp.:

    reliqua militia secundiore famā fuit,

    Suet. Caes. 2.— Sup.:

    secundissima proelia,

    Caes. B. G. 7, 62.— With dat.:

    secunda (sc. verba) irae,

    i. e. increasing, promoting it, Liv. 2, 38.— Comp.:

    secundiore equitum proelio nostris,

    Caes. B. G. 2, 9.— Sup.:

    tres leges secundissimas plebei, adversas nobilitati tulit,

    Liv. 8, 12: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse videntur, Caes. ap. Cic. Att. 10, 8, B.—As subst.: sĕcunda, ōrum, n., favorable circumstances, good fortune:

    sperat infestis, metuit secundis Alteram sortem,

    Hor. C. 2, 10, 13:

    age, me in tuis secundis respice,

    Ter. And. 5, 6, 11:

    omnium secundorum adversorumque causes in deos vertere,

    Liv. 28, 11, 1:

    in secundis sapere et consulere,

    id. 30, 42, 16:

    nimius homo inter secunda,

    Tac. H. 2, 59; 1, 10; Curt. 4, 6, 31:

    nemo confidat nimium secundis,

    Sen. Thyest. 615:

    poscunt fidem secunda,

    id. Agam. 934:

    secunda non habent unquam modum,

    id. Oedip. 694.
    2.
    Sĕcundus, i, m.; Sĕcunda, ae, f. [1. secundus], a Roman proper name.
    I.
    C. Plinius Secundus, the writer on natural history.
    II.
    C. Plinius Caecilius Secundus, his nephew:

    OCTAVIA Q. F. SECVNDA,

    Inscr. Grut. 445, 2; cf. Varr. L. L. 9, § 60 Müll.

    Lewis & Short latin dictionary > secundae

См. также в других словарях:

  • Parts cleaning — is essential to many industrial processes, as a prelude to surface finishing or to protect sensitive components. Electroplating is particularly sensitive to part cleanliness, since molecular layers of oil can prevent adhesion of the coating. ASTM …   Wikipedia

  • Parts Manufacturer Approval — (PMA) is an approval granted by the United States Federal Aviation Administration (FAA) to a manufacturer of aircraft parts. [ [http://a257.g.akamaitech.net/7/257/2422/01jan20061500/edocket.access.gpo.gov/cfr 2006/janqtr/14cfr21.303.htm 14 C.F.R …   Wikipedia

  • Parts & Labor — Parts Labor Gründung 2002 Genre Noise Rock Website [1] Gründungsmitglieder B.J. Warshaw und Dan Friel Aktuelle Besetzung Gesang …   Deutsch Wikipedia

  • Parts of the Process (The Very Best Of Morcheeba) — Parts of the Process сборник Morcheeba Дата выпуска 30 июня, 2003 Записан Лондон, Великобритания Жанры Электронная музыка, Trip Hop …   Википедия

  • Parts of the Process (The Very Best of Morcheeba) — Parts of the Process …   Википедия

  • Parts stress modelling — is a method in engineering and especially electronics to find an expected value for the rate of failure of the mechanical and electronic components of a system. It is based upon the idea that the more components that there are in the system, and… …   Wikipedia

  • parts — (p[aum]rts), n. pl. The local environment; as, he hasn t been seen around these parts in years. [WordNet 1.5] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Parts — ist der Familienname folgender Personen: Juhan Parts (* 1966), estnischer Politiker Kaarel Parts (1873–1940), estnischer Jurist Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort bezeichneter B …   Deutsch Wikipedia

  • parts per million — ➔ ppm * * * parts per million UK US noun [plural] MEASURES ► PPM(Cf. ↑ppm) …   Financial and business terms

  • parts of speech — The traditional parts of speech (also called wordclasses) that have been in use for English since the 16c are noun, verb, adjective, adverb, pronoun, preposition, conjunction, and interjection. Some of these are subdivided; for example pronouns… …   Modern English usage

  • parts per million — parts by weight of a substance per million parts of water; used for pollution concentrations. 1.0 μg/mL water, 1.0 mg/L water, 1.0 mg/kg. Abbreviated as p.p.m …   Dictionary of ichthyology

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»